Namaz ibadet değil mi? Namaz bir ritüel mi?

- Hac sûresi 77, Tevbe sûresi 112, En'am sûresi 162'de neden Namaz kılmak ayrı, ibadet etmek ayrı ifade edilmiş ya da rüku, secde yapmak ayrı, ibadet ayrı ifade edilmiş? 
- Bazı ilahiyatçılar namazın ibadet değil ritüel olduğunu söylüyorlar?

Değerli kardeşimiz,

İmdi fitne sahibi der ki:

Şu şu ayetlerde ibadetten sonra namaz emredilmiştir. O halde namaz, bir ibadet değildir ve ibadetten ayrı bir şeydir. Zira -ona göre- eğer namaz bir ibadet olsaydı, ayrıca zikrine ihtiyaç olmazdı.

Yine namazın emredildiği şu şu ayetlerde namazdan sonra rükû ve secde emredilmiştir. Demek rükû ve secde de namaza ait bir rükün değildir...

Bizim, bu aklı noksan ve ilmi kıt olan kişiye vereceğimiz cevap sükuttur. Zira ahmaklara verilebilecek en güzel cevap sükuttur. Sözü, cevaba layık değildir ki, ona cevap verilsin.

Lâkin onun bu manasız sözüyle yaralanan bazı kalpler olabilir. İşte bu sebeple, bu manasız söze de bir cevap yazmak gerekir.

Şimdi iki ayet-i kerimenin konumuza bakan yönünü beraber tahlil edelim:

1. "Her kim Allah'a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrail ve Mikâil'e düşman olursa, Allah da kâfirlerin düşmanıdır." (Bakara, 2/98)

Bu ayet-i kerimede, önce "meleklere düşman olma" sonra da "Cebrail ve Mikail'e düşman olma" zikredilmiştir.

Şimdi, "İbadet emredildikten sonra namaz zikredilmiş, o halde namaz bir ibadet değildir." diyen kişiye soruyoruz:

Ayet-i kerimede "Meleklere düşman olma" beyanından sonra "Cebrail ve Mikail'e düşman olma" ayrıca zikredilmiş. Senin mantığına göre bu durumda, Cebrail ve Mikail de melek olmamalı. Senin mantığına göre, eğer melek olsaydı, bir daha zikrine gerek olmazdı.

Şimdi söyle bakalım:

- Cebrail ve Mikail melek mi değil mi? Melek değilse ne? Diyecek bir sözün var mı? 

Sen diyecek bir şey bulamazsın, cevabını biz verelim:

Evet ikisi de melektir. Meleklerin zikrinden sonra onlardan ayrıca bahsedilmesi, onların şerefine ve Allah katındaki makbuliyetine binaendir. Yani şöyle denmek istenmiştir: Her kim meleklerime düşman olursa, bahusus Cebrail ve Mikail'e...

Aynen bunun gibi, senin okuduğun ayetlerde de şöyle denmek istenmiştir:

"İbadet ediniz, bahusus ibadetlerin içinde en kıymetlisi olan namazı kılınız. Ve namazı kılınız, bahusus namazın rukünları içinde Allah'ın en çok hoşuna giden rüku ve secdeyi yapınız..."

İşte ibadetten sonra namazın; namazdan sonra da rükûnun ve secdenin özellikle zikredilmesinin sebebi, onların kıymetlerine dikkat çekmektir. Hatta birçok ayette bu kelimeler mensup olarak gelir ve buna nahivde "medh üzerine mensuptur" denilir.

2. "Bir vakit nebilerden sözlerini almıştık. Senden de ve Nuh'tan, İbrahim'den, Musa'dan ve Meryem oğlu İsa'dan da kuvvetli bir söz almıştık." (Ahzab, 33/7)

Bu ayet-i kerimede "Nebilerden söz alındığı" beyan buyrulmuş, daha sonra da Peygamberimiz (asm), Hz. Nuh, Hz. İbrahim, Hz. Musa ve Hz. İsa'dan söz alındığı özellikle zikredilmiştir.

Şimdi yine, "İbadet emredildikten sonra namaz zikredilmiş, o halde namaz ibadet değildir." diyen kişiye soruyoruz:

Peygamberimiz (asm), Hz. Nuh, Hz. İbrahim, Hz. Musa ve Hz. İsa nebi yani peygamber değil mi? Senin mantığına göre nebi olmamalı. Çünkü başta "nebiler" zikredildikten sonra bunlar tekrar zikredilmiştir. Eğer -sana göre- nebi olsaydı, bir daha zikrine ihtiyaç olmazdı...

Böyle mi diyorsun?

Eğer namazı, ibadet emrinden sonra zikredildiği için ibadet olmaktan çıkarıyorsan, bu nebileri de "nebiler" ifadesinden sonra zikredildiği için nebi olmaktan çıkarmalısın.

Peki, onlar nebi değilse nedir?

Cevabı biz verelim: Evet, onlar nebidir ve ayetin başındaki nebiler zümresine dahildir. Nebiler ifadesinden sonra söylenmesi, onların Allah katındaki kıymetine ve şanlarının büyüklüğüne dikkat çekmek içindir.

İbadet emredildikten sonra namazın; namaz emredildikten sonra rüku ve secdenin zikri de: ibadetler içinde en kıymetlisinin namaz olması ve namazın en faziletli rüknünün de rüku ve secde olması sebebiyledir.

Bunu anlamayan daha neyi anlar ki?..

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet