Ayetteki "Biz onları, kendilerinin de bildikleri şeyden yarattık." ifadesini açıklar mısınız?

- Mearic suresi 39. ayette "Biz onları, kendilerinin de bildikleri şeyden yarattık." denilmektedir.
- Acaba Araplar o dönemde balçıktan-spermden yaratıldıklarını biliyorlar mıydı?

Değerli kardeşimiz,

Kur’an-ı Kerim, sadece o günkü mevcut insanlara değil, kıyamete kadar gelecek olan bütün insanlara hitap etmektedir. Aynı ifadeyle, değişik insanların anlayışlarına uygun hakikatleri ifade etmek, onların kalp ve akıllarını tatmin etmek, Kur’an’ın bir mucizeli parıltısı olarak değerlendirilmektedir. Burada da durum aynıdır. “Şüphesiz biz onları, kendilerinin de bildikleri şeyden yarattık.” ifadesi, herkesin anlayışını okşayan, ama aynı zamanda bir gerçek olan geniş kapsamlı bir üslubu yansıtmaktadır.

Buna göre, o günkü en âmî insanlar bile, kendilerinin bir damla sudan / meniden yaratıldığını biliyorlardı. Onlar şunu anlayabilirler ki; Kur’an bu ifadeyle, kendilerine, “Bir damlacık meniden yaratıldıklarını unutmamaları, böyle sonsuz kudret sahibi olan yaratıcılarına karşı isyan etmemeleri hususunu hatırlatıyor ve akıllarını başlarına devşirmeleri için onları uyarıyor.” Ve bu algılama biçimi doğrudur, çünkü insan gerçekten meniden yaratılmıştır.

Kur’an’ın bu ifadesi, insanların (balçıktan yaratıldığını bilmeseler de) topraktan yaratıldığını bilenler için de önemli bir derstir. Ve bu algılama biçimi de bir hakikati ifade etmektedir.

Yine, çağımızda bilinen şekliyle, insanların spermden yaratıldığı bilgisi, bir gerçek olmakla beraber, diğer algılama biçimleriyle ters düşmemektedir.

Ayrıca "Biz onları, kendilerinin de bildikleri şeyden yarattık." ifadesi, insanın, kendisine önemsiz gibi gelen spermden yaratıldığına işaret ederek, gururlanacak bir varlık olmadığını, dolayısıyla bazı insanların kendilerini üstün görüp, diğerlerini küçümsemelerinin anlamsız olduğunu gösterir. (bk. Kurtubî, XVIII, 294)

Diğer taraftan, bu ifadenin maksadı, öldükten sonra dirilmenin mümkün olduğuna dair istidlalde bulunmaktır. Buna göre Cenâb-ı Hak sanki, "Ben, sizleri o nutfeden yaratabildiğime göre, yeniden yaratmaya da haydi haydi kadir olmam gerekir!" buyuruyor. (Razi, ilgili ayetin tefsiri)

İşte kısaca temas ettiğimiz Kur’an’ın bu îcaz / veciz üslubu, onun her şeyi bilen Allah tarafından indirildiğinin bir belgesidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet