Kadir Gecesi'nin alameti var mı, ramazanın ilk gününe göre değişir mi?

- Ramazan şu gün başlarsa kadir gecesi şu gecededir diye yapılan açıklamalar doğru mu?
- Ayrıca bir gecenin kadir gecesi olduğunu bildiren işaretler var mı?
- Sosyal medyada dolaşan şu bilgiler doğru mu, bunlara uymak gerekir mi, bunlara uymamanın faydası ya da uymamanın zararı var mı?
- Sosyal medyada dolaşan bilgiler şöyle:
“İmam-ı Şarani hazretleri, kendi keşfini bildirmiş ve Ramazan, pazar günü başlarsa, Kadir gecesi 29. gecedir. Salı başlarsa 27. gece, perşembe başlarsa 25. gece, cumartesi başlarsa 23. gece, pazartesi başlarsa 21. gece, çarşamba başlarsa 19. gece, cuma başlarsa 17. gecedir.” (Mişkat-ül-envar, Şir’a-tül-İslam)
“Büluğ çağından beri Kadir gecesini hiç kaçırmadım.” diyen Ebül Hasan Harkani hazretleri şöyle diyor: “Ramazan ayının ilk günü Pazar günü başladığında, Kadir gecesi 29. gece olurdu. Pazartesi günü başladığında, 21. gece olurdu. Salı günü başladığında, 27. gece, çarşamba günü başladığında, 19. gece, perşembe günü başladığında, 25. gece, cuma günü başladığında, 17 gece, cumartesi günü başladığında, 23. gece olurdu.”
“Kadir gecesinin alametleri: Alimler Kadir Gecesini anlamak için şu tarifi yapıyorlar; Kadir gecesi, açık ve sakin olur, ne sıcak, ne de soğuk olur. Ertesi sabah güneş, kızıl olup, şuasız doğar. Kadir Gecesinde köpek sesi duyulmaz diyen âlimler de olmuştur. Ubeyd bin Ömer hazretleri anlatır: Kadir gecesi denizde idim, denizin suyunu içtim, tuzlu değildi, tatlı ve hoş idi.”

Değerli kardeşimiz,

Bu soruları maddeler halinde cevaplamaya çalışacağız:

1. İmam Şarani’nin bu matematik hesaba dayalı tespitleri eskiden beri bizim de duyduğumuz bilgiler arasındadır.

Eğer bu nakiller doğru ise, İmam Şarani Hazretleri kendi şahsi tecrübelerini aktarmıştır. 

2. Bu gibi şahsi tecrübeler ümmeti yönlendirecek bir seviyede olamaz. Çünkü Kadir Gecesi bizzat nevi şahsına münhasır gayb perdesine bürünmüş bir hakikattir. Böyle herkesin bileceği tarzda bir açık formül içine alınması bu özelliğine aykırıdır.

3. Kadir Gecesi için alimlerin söyledikleri bazı alametler de söz konusudur. O gecenin havası mutedil, açık ve sakindir. Sabahında güneş ışınsız doğar vs. gibi alametler sayılmıştır. Bunlar da genellikle şahsi tecrübeye dayalı bilgilerdir. Belki de o alametlerden bir kısmının bulunması yeterlidir. 

4. Dini hükümler menkıbeler üzerine bina edilmez. Yaklaşık 15 asır bir mazisi olan Kadir Gecesinin elbette çok menkıbeleri olur. Biz bunları söyleyenleri tekzip etmeyiz, fakat dinin kesin bir kuralı gibi görmeyiz, ayrıca hiç yanılmazlar da diyemeyiz.

5. Kaldı ki bu alametlerin önemli bir kısmı gecede ve gecenin sabahında meydana geldiği söylenir. Bunlara bakarak Kadir Gecesini tespit edip onun gereği gibi ihya etmek mümkün görünmemektedir. Zira gece çoktan geçmiştir. 

6. Değişik hadis rivayetlerinde ramazan ayının yarısından sonra, özellikle son on günün tek günlerinde olduğuna işaret edilmiştir. (Müslim, Sıyam, 205-207)

7. Bununla beraber, bugün ümmetin ihya etmeyi teamül haline getirdiği Ramazanın 27. gecesi ile ilgili rivayetler de vardır:

Hz. Ubey b. Kab anlatıyor:

“Vallahi ben Kadir Gecesini bilirim. Benim bilgim daha çok Hz. Peygamberin (asm) ihya etmemiz emrettiği 27. gecedir. Alametleri ise, sabahında Güneş'in bembeyaz ışınları yaymadan çıkmasıdır.” (Müslim, Salatü’l-Müsafirîn, 179)

Hz. Ebu Hureyre anlatıyor:

“Hz. Peygamberin (asm) yanında Kadir Gecesini müzakere ediyorduk. Buyurdu ki, ‘Ayın bir tepsinin yarısı gibi olduğu şeklini hatırlayanınız var mı?’ İşte ayın bu şekli 27. gecede söz konusu olur.” (Müslim, Sıyam, 222)

8. Tevafuklar penceresinden yapılan bazı tespitler de Kadir Gecesi'nin 27. gece olduğuna işaret etmektedir.:

- Kadir suresinin kelimeleri Ramazan ayının günleri kadar olup 30’dur. Son ayette yer alan ve Kadir Gecesine bakan “hiye= O” zamirinin 27. kelime olarak tespit edilmesi, bu gecenin o gece olduğuna bir imaredir.

- Kadir Gecesi manasına gelen “Leyletu’l-kadri” terkibi surede üç defa tekrarlanmıştır. Harf sayısı ise 9’dur. 9x3= 27’dir.

Hülasa: Hafız Şirazi’nin Farsça bir şiirinde seslendirdiği bir hakikati burada vurgulamakta fayda vardır:

“Vaiz Efendi!
Nedir (saatlerdir durmadan) Kadir Gecesi'nin alametlerini sayıp duruyorsun.
Oysa kadrini bilirsen her gece Kadir Gecesi'dir.”

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet