Kadınların, namazdaki hareketleri erkeklerden farklı yapmaları gerektiği hususunda hadis var mıdır?

Değerli kardeşimiz,

Aslında hanımların namazda erkeklerden farklı tarafları yoktur. Namazın farzı, vacibi, sünneti erkeklerle hanımlarda aynıdır. Bu gibi temel konularda değişiklik söz konusu değildir.

Ancak Hanefi fıkıh kitaplarında, müstehap derecesindeki bazı farklılıklar hanımlara tavsiye edilmekte, hatta bu farklılıklar hanımların ibadetteki tesettürle ilgili özellikleri olarak da nazara verilmektedir. Hanımlara mahsus bu özellikleri sayan fıkıh kitaplarından bazıları, bunların sayısını nihayet on madde içinde göstermişse de daha fazlaya çıkaranlar da olmuştur. Biz bu on farklılığı mühimlerinden başlayarak şöyle sıralayabiliriz:

1. Erkekler namaz öncesinde ezan okur, kamet getirirler. Ancak hanımların böyle bir mükellefiyetleri yoktur. Onlar ezan okumadan, kamet getirmeden namazlarına başlarlar. Erkekler için sünnet olan ezan ve kamet, seslerinin mahremiyetinden dolayı hanımlar için meşru kılınmamıştır.

2. Namaza başlarken ilk tekbirde ellerini (erkekler gibi kulak yumuşağına değdirmez) omuz hizasına kadar kaldırmakla iktifa ederler. Tesettür açısından bu özellik uygun görülmüştür.

3. Erkekler tekbirden sonra ellerini göbek altına bağlarken, hanımlar göğüs üzerine koyarak sağ eli sol elin üzerinde tutarlar, parmakları ayırmaz, (erkekler gibi) bileği de kavramazlar.

4. Rükua eğilirken (erkekler gibi sırtı dümdüz yapacak kadar) fazla eğilmez, hafif eğilmeyi kafi bulurlar. Bu da tesettür açısından önemlidir. Rükuda eller (erkekler gibi diz kapaklarını kavramaz) diz kapağı yukarısına bastırmakla yetinilir. Parmak araları yine açılmaz, bitişik tutulur.

5. Rükudan sonra inilen secdede kollar erkekler gibi yukarıda tutulmaz, yere serilir. Dirseklere kadar yerde bitişik durumda tutulurlar. Erkekler ise yalnız ellerini yapıştırırlar, kollarını zeminden yukarıda tutarlar.

6. Baş secdede iken ayaklar (erkekler gibi) parmaklar üzerine dikili tutulmaz, sırtı yere gelecek şekilde yatık tutulurlar. Sağ ayağın baş parmağını da dikmek zorunda olmazlar. Ayakların yere yatık olmasının tesettüre daha uygunluk arz edeceği anlaşılmaktadır.

7. Tahiyyatta (erkekler iki dizi üzerine otururken) hanımlar ayaklarını sağ tarafa doğru çıkarır, sol yanlarına meylederek otururlar.

8. Gece namazlarında hanımlar (erkekler gibi sesli okumazlar) gizli okuma ile kılarlar.

9. Namazın her yerinde hanımlar kendilerini hep toplu tutarlar, tesettüre uygun düşen hali tercih ederler. Bu sebeple rükuda ve secdede ayakları ayrı tutma yerine birbirine yakınlaştırmayı daha münasip bulurlar.

10. Toplu halde de olsalar içlerinden bir hanımı imam yaparak arkasında cemaatle kılmaları mekruhluktan kurtarmaz. Erkeklerle birlikte cemaat olup kılarlar.

Elbette sıraladığımız bu özellikler namazın olmazsa olmazları değildir. Bu sebeple Fetava-yı Hindiyye`de şu hatırlatma yapılarak denmiş ki:

– Namazın ne farzları, ne vacipleri, ne sünnetleri, hatta ne de edepleri hanımlarla erkekler arasında farklı değildir. Bu zikredilen farkların hepsi de hanımların tesettürü açısından uygun bulunan özelliklerdir. Fukaha bunları daha huzur verici tedbirler olarak zikretmişlerdir. Bununla beraber bazı âlimler bunları mühim farklılıklar olarak görmüşler, hadislerde bunlara işaretlerin olduğunu da ifade edenler olmuştur. Hanımlarla beyler arasında temelde farklılık olmamasına rağmen, bazı yerlerde hanımların lehine hükümler konduğu da ifade edilmektedir.

Nitekim beylerin bir özrü olsa da namazlarını kılamasalar, bu namazlar onlardan kaldırılmaz. Mutlaka kılmaları gerekir. Özürleri, kılmama gerekçesi olamaz. Hanımlar ise her ay özürlü olabilirler. Bu müddet içinde namazlarını kılamazlar. Özürlü günleri bittikten sonra kılamadıkları namazlarını kılmaları gerekmez. Rabbimiz onlardan bu müddet içinde kılamadıkları namazlarını bağışlamış, kılmış gibi kabul buyurmuştur. Bundan dolayı bazı âlimler şöyle takdirde bulunmuşlar:

"Ne mutlu hanımlara. Namazlarını kılarlar sevap alırlar, kılamazlar yine sevap alırlar! Çünkü ikisini de İlahi emir gereği olarak yaparlar."

İlave bilgi için tıklayınız: 

- Kadınların namaz kılarken erkeklerden farklı olduğu durumlar ve bu durumunların nedenleri hakkında bilgi verir misiniz? Kadınların rükuyu erkekler gibi tam yapmamasının delili nedir?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet