Hz. Zeyd’in doğum tarihi kaçtır?

- Çoğu kaynakta 575 geçiyor. Yani peygamber efendimizden 4 yaş küçükler. Ama bize hep Hz. Zeyd'i Peygamber Efendimizin evliliğinden sonra küçük bir çocuk olarak onu himayesine aldığından ve onu Mekke halkına evlatlığı olduğunu duyurduğundan söz ediliyor. Eğer doğduğu tarih 575 ise küçük çocuk olarak zikredilmesi ve evlatlık meselesi çok münasip durmuyor. Doğrusu nedir?

Değerli kardeşimiz,

Zeyd b. Harise'nin doğum tarihleri araştırıldığında, miladi 575, 576, 580, 581 gibi tarihler görülür.

Zeyd'in oğlu Üsame, babası hakkında verdiği bilgilerde; babasının Rasulullah 'tan on yaş küçük olduğunu söylemektedir ki, buna göre kanaatimizce Rasulullah (asm) ondan on yaş büyüktür.

Bu cihetle onun takriben M. 580 veya 581'de doğmuş olması gerekir.

O çocukken bir baskınla ailesinden koparılıp, ardından yine çocuk yaşta, Ukaz panayırında köle olarak satışa arz edilmiş ve Mekkeli Hakîm b. Hizam onu, teyzesi Hz. Hatice için 400 dirhem karşılığı satın almıştır.

Anlaşıldığı kadarıyla bu olaydan seneler sonra Rasulullah Hz. Hatice ile evlenince, Hz. Hatice Zeyd'i Peygamberimiz (asm)'e hibe etmiştir.

Peygamber Efendimiz (asm) Hz. Hatice validemizle 25 yaşında evlendiğine göre, Zeyd o zamanlar 15-16 yaşlarında olmalıdır.

Zeyd’in kabilesinden hac için Mekke’ye gelenler kendisini görüp tanıdılar ve dönüşte durumu ailesine bildirdiler. Babası Hârise ile amcası Kâ‘b (bazı rivayetlere göre ağabeyi Cebele) yanlarına Zeyd’in fidyesini de alarak Mekke’ye geldiler, Resûl-i Ekrem’den onu geri istediler.

Resûlullah (asm), Zeyd’i ailesiyle görüştürdü ve dilerse kendileriyle gidebileceğini söyledi. Fakat Zeyd, Resûlullah’ın yanında kalmayı tercih etti.

Bu olaydan sonra Resûl-i Ekrem (asm), Zeyd’i Kâbe’nin bitişiğindeki Hicr mevkiine götürüp, “Şahit olun, Zeyd benim oğlumdur, o benim mirasçım, ben de onun mirasçısıyım!” dedi ve ardından onu âzat etti.

Bundan sonra Zeyd, Peygamberimiz evlatlığı sayılmış ve Zeyd b. Muhammed diye anılmaya başlamıştır.

Onu Rasulullah'ın cahiliye hukukuna göre, evlat edinmesinde ve onun evladı hükmünde olmasında, aradaki yaş farkının azlığı , -o günlerin hukuki ilcaatına göre- nazara alınmamış olmalıdır.

İslam hukukunda ise zaten evlat edinme yoktur ve ayrıca birine nesep iddiası hususunda durum farklıdır. Bir kimse bir başkasına oğlum veya kızım iddiasında bulunursa, öncelikle aradaki yaş farkına bakılır...

(bk. Diyarbekri, Hüseyin b. Muhammed, Târîhu'l- Hamis, I- II, Kâhire, 1283, II, 73- 74)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet