Dinden çıkanın hayat hakkı yok mudur?

"Mürtedin vicdanı tamam bozulduğundan, hayat-ı içtimaiyeye zehir olur. Ondandır ki, ilm-i usûlde 'Mürtedin hakk-ı hayatı yoktur. Hem mezheb-i Hanefiyede, ehl-i zimmeden olan bir kâfirin şehadeti makbuldür. Fakat fâsık merdud-üş şehadettir, çünki haindir.'" (Mesnev-i Nuriye)"
"İnanıp sonra inkar eden, tekrar inanıp tekrar inkar eden ve daha sonra inkarlarında ileri giden kimseleri ALLAH affetmeyecek ve onlara yol göstermeyecek."(Nisa, 4/137)
-  Yukardaki Risale-i Nur'dan geçen yer ile ayet çelişiyor mu?
- Birisinde dinden çıkıldığında yaşamaya hakkı yoktur diyor, ayet ise, inkarında ileri giderse affedilmeyecek diyor. Buradan şunu çıkara biliriz; kişi dinden çıkıp tekrar dine geri gelebilir.
- Bunu tam olarak açıklayabilir misin?

Değerli kardeşimiz,

- Önce ayet ile Risaledeki ifadeler arasında bir çelişki görülmüyor. Çünkü aytte “affedilmez” ifadesi, onun artık idam edilmeyeceğine değil, aksine idam edileceğine işaret ettiğini düşünmek daha makuldur.

- Ayette “tekrar… tekrar” ifadeleri mürtedin iman etmesine imkân tanıdığı doğrudur. Risale’deki ifadede ise konu mücmel/özet halde ifade edilmiştir. Yoksa, mürtedin tövbe edip yeninden iman etmesine imkân vermeyecek şekilde “hakk-ı hayatı yok” denmiyor. Fakat bu konunun şartları fıkıh kaynaklarında açıklandığı için, Üstad Bediüzaman ona binaen burada genel kuralını zikretmiş, bu idamın nasıl gerçekleşeceğini açıklamamıştır.

Zaten, Üstadın bu konuyu seslendirmesi, bizzat bu hükmü ortaya koymak için değil, başka bir konuyu/İslam’dan çıkan kimselerin normal kâfirlerden daha kötü olmalarının hikmetini açıklamaya yöneliktir. İlgili ifadelerine dikkatle baktığımızda bunu daha iyi anlarız:

“Hem İslâmiyet, sair dinlere kıyas edilmez. Bir Müslüman İslâmiyetten çıksa ve dinini terketse, daha hiçbir peygamberi kabul edemez; belki Cenab-ı Hakk'ı dahi ikrar edemez ve belki hiçbir mukaddes şey'i tanımaz; belki kendinde kemalâta medar olacak bir vicdan bulunmaz, tefessüh eder. Onun için İslâmiyet nazarında, harbî kâfirin hakk-ı hayatı var. Hariçte olsa musalaha etse, dâhilde olsa cizye verse; İslâmiyetçe hayatı mahfuzdur. Fakat mürtedin hakk-ı hayatı yoktur. Çünki vicdanı tefessüh eder, hayat-ı içtimaiyeye bir zehir hükmüne geçer.”(bk. Mektubat, 438 ).

- Mürtedin “hakk-ı hayatı” konusunun fıkıh kaynaklarındaki açıklamalar şöyledir:

Mürtedin “hakk-ı hayatı”nın olmadığı/öldrülmesinin gerektiği konusunda İslam alimlerinin ittifakı vardır. Bu hükmün dayanağı birçok sahih hadis kaynağıdır. Bunlardan ikisi şöyledir:

“Kim dinini değiştirirse onu öldürün.” (Müslim hariç bütün kütübü sitte kaynaklarında geçiyor. bk. Neylu’l-Evtar, 7/190)

Dikkat edilirse bu hadiste de şartlara yer verilmemiş, işin özetine işaret edilmiştir ki, Risaledeki ifade de buna benzer.

“Bir Müslümanın kanı(nın dökülmesi) şu üç durum dışında haramdır: Evli olup zina eden, haksız yere bir cana kıyan ve dinini terkedip cemaatten / İslam cemaatinden ayrılan kimse.”(Buhari, Diyat 6; Müslim, Kasame, 25)

- Üç mezhebe göre kadın da mürted olsa öldürülür. Hanefilere göre ise, kadın öldürülmez, hapse atılır ve tekrar Müslüman olması için kendisine baskı yapılır.

- Mürted olan kimse hemen öldürülür mü, yoksa tövbe etmesi için ona bir fırsat verilir mi? Bunun cevabı şudur:

- Hanefi alimlerine göre, mürtedin tövbe etmesi için ona üç gün bir süre tanımak vacip değil, müstehaptır. Eğer tövbe edeceğine dair bir arzu belirtmezse ve yetkililer de onun tövbe edeceğine dair bir ümitleri yoksa derhal öldürülür.

- Maliki, Şafii ve Hanbeli mezhebine göre, mürtedin tövbe etmesi için üç gün mühlet verilmesi vaciptir. Üç günün her birinde kendisine tevbe telkin edilir. Kabul ederse ölümden kurtulur. Şayet bu üç gün içinde tevbe etmezse öldürülür. (bk. V. Zuhayli, el-Fıkhu’l-İslamî, 6/187-188)

İlave bilgi için tıklayınız:

- MÜRTED / İRTİDAD.
- Bir kişi defalarca dinden çıkarsa o kişinin tövbesi kabul olur mu?
- Mürted (irtidad eden / dinden çıkan) tövbe etse de öldürülür mü?
- Dinimizde mürted olana neden hayat hakkı tanınmaz?
- "Dinini değiştireni öldürün." hadisine göre, mürted olan öldürülür mü?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet