Allah rızka kefil ise, neden insan için ancak çalıştığı var deniyor?

- Allah rızka kefildir; Necm suresi 39. ayette "İnsana ancak çalıştığının karşılığı vardır" diyor.
- Nasıl değerlendirmek gerekir?

Değerli kardeşimiz,

“Yeryüzünde kımıldayan hiçbir canlı yoktur ki rızkı Allah’ın üzerine olmasın!” (Hud, 11/6)

mealindeki ayette, bütün insanların ve diğer canlıların rızkı Allah tarafından taahhüt ve tekeffül edildiğine işaret edilmiştir.

“Rızkını üstlenemeyen nice canlılar vardır ki, onları da sizi de Allah rızıklandırır. O her şeyi işiten, her şeyi bilendir.” (Ankebut, 29/60)

mealindeki ayette ise, rızkı tedarik edemeyen, aciz ve iktidarsız olan canlıların varlığına dikkat çekilmiştir.

Hakikaten say ve gayretlerini sarf edenlerin rızkı verildiği gibi, böyle bir çabadan yoksun olanların rızkı da verilmektedir.

- Allah’ın tekeffülünden bahsedilen ayetlerde, çalışıp çabalayan canlıların yanında bu çalışmayı yapmayan veya yapamayan canlıların da rızkının Allah’a ait olduğuna dikkat çekilmiştir. 

“İnsan emeğinin karşılığı”ndan bahseden ayetlerde ise, rızkını temin etmeye çalışan canlıların rızkının da gerçekte Allah’a ait olduğuna işaret edilmiştir.

Bununla beraber, Allah’ın taahhüdünde olan rızık, ölmeyecek kadar muhtaç olunan zaruri rızıktır. Daha yukarıdaki bir mertebede rızkı tedarik etmek kişinin çabasına bağlıdır. İlahi tekeffül bu çabaya paralel olarak zaruri ihtiyaç dışındaki rızkı üstüne almıştır.

Bu konula ilgili Bediüzzaman Hazretlerinin aşağıdaki ifadelerinin bize ışık tutacağını düşünüyoruz:

 “Zaîf bîçarelerin rızıklarını umulmadık yerden, belki gaybdan, belki hiçten, meselâ denizin dibindeki böceklere hiçten ve bütün yavrulara umulmadık yerlerden ve bütün hayvanlara her baharda âdeta sırf gaybdan infaklarını bilfiil tekeffül ederek bilmüşahede vermekle; esbabperest insanlara dahi, esbab perdesi altında yine o veriyor diye isbat ve ilân ettiği gibi; pek çok âyât-ı Kur'aniye ve hadsiz şevahid-i  kevniye, bil'ittifak her bir zîhayatın bir tek Rezzak-ı Zülcelal'in rahîmiyeti ile beslendiklerini gösteriyorlar."

"Evet, bir nevi rızk isteyen ağaçlar iktidarsız ve ihtiyarsız olduklarından, onlar yerlerinde mütevekkilane dururken rızıkları onlara koşup gelmesi ve âciz yavruların nafakaları hayret-nümun tulumbacıklardan ağızlarına akması ve o yavrulara bir parça iktidar ve azıcık bir ihtiyar gelmesiyle süt kesilmesi, hususan insan yavrularına analarının şefkatleri yardımcı verilmesi, bedahetle isbat eder ki; helâl rızk, iktidar ve ihtiyar ile mütenasiben değildir... belki, tevekkül veren za'f ve acze nisbeten geliyor.” (Şualar, Yedinci Şua, s. 172-173)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet