Allah, neden kendini kınayan nefse yemin etmektedir?

- Hazreti Allah(c.c) neden kendini kınayan nefse yemin etmektedir?
- Bana bunu biraz açar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

Kıyamet suresinin ilk iki ayetinin meali şöyledir:

“Sandıkları gibi değil, kıyamet gününe yemin ederim! Öyle değil, kendini kınayan nefse yemin ederim!” (Kıyamet, 75/1-2)

Yüce Allah'ın Kur'an'da herhangi bir konuyu yemin ederek zikretmesi, o konunun ve kendisine yemin edilen şeyin önemine işaret eder.

Burada da korkunç manzaralarla dolu kıyamet gününe ve kendini kınayan, sorgulayan nefse dikkat çekilmiştir.

Kur'an-ı Kerim'de kıyametin geleceğinden kuşku duyulmaması gerektiğini belirten ve kıyametle ilgili durumları açıklayan pek çok ayet vardır. Müslüman için önemli olan kıyametin ne zaman kopacağını, dolayısıyla ahiret hayatının ne zaman başlayacağını bilmek değil, onun kopmasıyla başlayacak olan ebedî hayata inanmak ve ona gerektiği şekilde hazırlanmaktır.

Nefs (nefis), sözlükte "bir şeyin kendisi ve hakikati, benlik, can, ruh, kalp, insandaki manevî güç, kan" gibi anlamlara gelmektedir.

Kur'an-ı Kerîm'de nefis, insanı, insanın ruhî-manevî varlığını, kişiliğini ifade eder. (Mesela bk. Bakara, 2/233; Al-i İmran, 3/25,30; Enam, 6/70,151)

İslâm kaynaklarında nefis iki değişik anlamda kullanılmıştır:

1. Nefis, insandaki istekler, arzular, güdüler, dürtüler ve duygular bütünüdür. Uygun eğitim almamış insanda ortaya çıkan kötü huy ve özellikler buradan kaynaklanır.

2. İnsanın hakikati ve kendisi. Gazzâlî, bu anlamda nefsin kalp, ruh ve akılla eş anlamlı olduğunu belirtir. (İhya, III, 3-5)

İnsan nefsi iki temel özelliğe sahiptir:

a) Nefis dinamiktir, kendi kendisini dengeleyici bir sistemdir ve onda zıt eğilimlerin meydana getirdiği psikolojik bir gerginlik ortamı vardır. Bu gerginlikler davranışlarda güdüleyici bir sistem olarak rol oynarlar.

Kur'an'da muhtelif ayetlerde nefsin bu özelliğine işaret edilmektedir. (Meselâ bk. Şems, 91/7-10; Tîn, 95/4)

b) Nefiste gelişme ve olgunlaşma gücü vardır. İlkel haliyle nefis, içgüdüsel isteklerin baskın olduğu, dolayısıyla ahlakî ölçülere uyum sağlamakta zorlandığı için kötülüğe yatkındır.

Bu özellikteki nefis derecesine nefs-i emmâre denilir.

Nefis, mertebeleri itibariyle yedi kısımdır:

1. Nefs-i emmâre,
2. Nefs-i levvâme,
3. Nefs-i mutmainne,
4. Nefs-i mülheme,
5. Nefs-i zekiyye,
6. Nefs-i râzîye,
7. Nefs-i marziyye.

Bunların kötüsü nefs-i emmâredir.

"Kendini kınayan nefis" diye çevirdiğimiz nefs-i levvâme, "yaptığı kötülüklerden pişmanlık duyan, kendi kendisini yargılayan, kınayan ve kendisini düzeltmeye ça­lışan nefis basamağı"dır.

Yüce Allah bu nefis üzerine yemin etmek suretiyle bu basamağın önemine işaret etmiştir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- NEFS-İ LEVVAME, Kendisini kınayan, işlediklerinden dolayı ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet