Allah düşünebilir mi, karar alabilir mi?

- "Düşünme geleceğe ve geçmişe dairdir. Tanrı geleceği ve geçmişi bildiği için düşünememelidir. Düşünmeye kalktığında kendini yalanlar. Bu yüzden Tanrı gelecek de kurgulayamaz. Kurgularsa geleceği bilmiyordur"
- gibi ateistlerin elinde birtakım argümanlar var hocam bende sormak istiyorum kafamı karıştırdı. Mesela Allah düşünebilir mi, karar alabilir mi, aldığı kararı değiştirebilir mi, seçim yapabilir mi?
- Bence bir varlık her şeyi biliyorsa düşünmesine gerek yoktur değil mi nasıl anlamalıyız?

Değerli kardeşimiz,

- Ehl-i sünnet alimlerine göre, Allah’ın ezelî ilmi, olmuş, olmakta olan ve olacak olan her şeyi birden kuşatmıştır. Bu görüşü destekleyen birçok ayet vardır. Allah’ın “Alimu’l-ğaybi ve’ş-şahadeti = Görünen, görünmeyen her şeyi bilen” vasfı, bu gerçeğe işaret etmektedir.

Buna göre, Allah’ın düşünüp daha sonra bir şeye karar vermesi düşünülemez. Kaynaklarda, Nesih konusu işlenirken, özellikle vurgulanan “Beda = sonradan bir şeyi fark etme / yeni bir düşünceye sahip olma” da bunun gibi bir şeydir ki, Allah hakkında bunun tasavvur edilmesinin caiz olmadığı kesin bir dille ifade edilir. Allah’ın Zat-ı Akdesi gibi, isim ve sıfatları da ezelîdir, onlara “sonradan olan / hâdis” bilgiler müdahale edemez.

- Allah için “Âkil, Fetın, Ârif” gibi sözcüklerin kullanılmasının caiz olmadığını vurgulayan alimlerin gerekçesi de “farkına varma, düşünüp idrak etme, daha sonra öğrenme” gibi Allah’a yakışmayan manaları çağrıştırması olarak gösterilmiştir. (bk. Gazalî, el-Maksadu’l-Esna).

- "Allah her şeyi ezelî ilmiyle çepeçevre kuşatmıştır.” (Cin, 72/28) mealindeki ayette, Allah’ın kuşatıcı ilminin dışında kalan bir şeyin olmadığı ifade edilmektedir. Düşünmek ise, var olan bir cehaleti ortadan kaldırmaya yönelik bir çabadır. Sonsuz ilim ile cehaletin bir arada olmasının mümkün olmadığı bedihî bir hakikattir / açık bir gerçektir. İmam Gazalî, “Allah, bazı cüzi şeyleri bilmeyebilir.” şeklindeki düşüncelerinden ötürü bazı İslam filozoflarını tekfir etmiştir.

İlave bilgiler için tıklayınız:

- Allah'ın bütün isimleri güzeldir. Allah'ın isimleri neye dayanır? 
- Yüce Allah hakkında, Neşe, Sevinç, Ferah, Memnuniyet gibi isimler söyleyebilir miyiz?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet