Alimlerin maksadı riayettir, sefihlerin maksadı rivayettir, sözü ne demektir?

1- Hanefi Mezhebinde reyden, kıyastan evvel müracaat edilen esaslar, Kitabullah ile Sünnet-i nebeviyyeden ve icma-ı ümmetten ibarettir. (Kadir Mısıroğlu, Tahrif Haraketleri Cilt 2 sy: 82)

2- Hasan-ı Basri'ye nisbet edilen: ''Alimlerin maksadı riayet etmek, sefihlerin maksadı rivayet etmektir." (Kadir Mısıroğlu Tahrif Haraketleri cilt:2 sy:45

- Bu iki maddeyi biraz açıklar mısınız? 

Değerli kardeşimiz,

1. Burada Hanefi mezhebi savunulmaktadır. İlim Literatüründe Hanefi mezhebi “Rey” mezhebi olarak bilinir. Yani Kitap ve sünneti esas alan diğer üç mezhebe karşılık, Hanefi mezhebi, “REY”i, yani içtihada dayalı insan aklını kullanarak hükümler çıkarmıştır.

İlgili ifadede bunun doğru olmadığı ispat edilmeye çalışılmıştır.

Bu husus: “Hanefi Mezhebinde reyden, kıyastan evvel müracaat edilen esaslar, kitabullah ile sünnet-i nebeviyyeden ve icma-ı ümmetten ibarettir.” cümlesiyle ifade edilmiştir.

Yani Hanefi mezhebinin fıkhi hükümleri çıkarsamada rey / insan aklı esas değildir. Reyden önce Allah’ın kitabı, Hz. Peygamber (asm)'in sünneti ile ümmetin / İslam alimlerinin icmaıdır.

2. “Alimlerin maksadı riayet etmek, sefihlerin maksadı rivayet etmektir.'' cümlesinin manası şudur:

Gerçek alimler, ilmi sırf Allah’ın emir ve yasaklarına riayet etmek ve onlara göre hayatlarını tanzim etmek için öğrenirler. Çünkü onların bütün maksatları Allah’ın rızasını kazanmaktır. Buna mukabil, sefih olan (Allah’ın rızasını değil, nefislerinin isteklerini esas alan) kimseler ise, ilmi -amel etmek için değil- başka insanlara bilgisini satmak, gösteriş etmek için öğrenirler.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet