Peygamberimiz Hz. Muhammed’in, oğlu İbrahim’in cenaze namazını kıldığı ve kılmadığı şeklinde iki ayrı rivayetin olması bir tezat değil midir?

Hadisler arasındaki farklılıklar, senetteki ravilerin durumuyla da alakalıdır. Her ravî -sika / güvenilir ise- kendi bilgisini, bildiğini aktaracaktır. Farklı rivayetlerdeki ihtilafların farklı sebepleri vardır. Ancak genellikle, bir senet diğerinden daha kuvvetli olduğu için o tercih edilerek mesele çözüme kavuşturulur.

Hz. Peygamber (a.s.m)’in oğlu İbrahim üzerinde namaz kılmadığını söyleyenler, hiç kimsenin İbrahim’in cenaze namazını kılmadığını ve onun cenaze namazı kılınmadan defnedildiğini söylemek istemiyorlar. Yalnız, Efendimiz(asm)'in -bilmediğimiz bir sebebe binaen- onun cenaze namazında bulunmadığını, ancak sahabelerden bazılarının bu namazı kıldığını söylemek istiyorlar. Çünkü, sahih bir hadis-i şerifte Efendimiz (asm) şöyle buyurmuştur:

“Ölen bir TIFIL üzerinde namaz kılınır / kılınmalıdır.” (Tirmîzî, Cenaiz, 4; Nesaî, Cenaiz, 55).

Bu gibi sahih hadislere dayanan dört mezhebe göre, yeni doğan bir yavrunun hayat sahibi olduğunu gösteren ağlama sesi ve benzeri bir belirtinin olması halinde cenaze namazı kılınır...” (bk. V. Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî, 2/504-506).

İmam Nevevî’ye göre, bu farklı rivayetleri şöyle değerlendirmek mümkündür:

a. “Hz. Peygamber(asm)’in oğlu İbrahim üzerinde namaz kıldığını” bildiren rivayetler, “kılmadığını bildiren” rivayetlerden daha sağlamdır.

b. “...Cenaze namazını kılmadı” diyen rivayet olumsuzluğu / namazın vuku bulmadığını bildirir. "Cenaze namazını kıldı” diyen rivayet ise, olumluluğu / namazın vuku bulduğunu ifade etmektedir. Prensip olarak bir şeyin var olduğunu söyleyen rivayetler, var olmadığını söyleyen rivayetlerden daha tercihe şayandır.

c. Bu iki farklı rivayetin arasını bulmak da mümkündür:  “… cenaze namazını kılmadı” diyenlerin maksadı “onun cenaze namazını bizzat kıldırmadı” demek istemişlerdir. “...Kıldı..” diyenlerin maksadı ise, “Hz. Peygamber (asm) o sırada tutulan Güneş namazını kılmakla meşgul olduğu için İbrahim’in cenaze namazına katılamamış, ancak başkasının kıldırmasını emretmiştir.” (bk. el-Mecmu, 5/257)