Ayet, neden Allah bildi der?

 - Enfal 66’da Allah’ın ezeli ilmi varsa neden “bildi de” deniliyor?
- “Bildi” ifadesi sonradan gerçekleşenler için kullanılan bir ifade değil midir?
- Bu arada “şu andan itibaren bildi” demiyor. “Bildi ve şu andan itibaren yükünüzü hafifletti” diyor.
- “Şu andan itibaren bildi” deseydi tamamen sonradan gerçekleştiğini söylemek zorunda kalırdık.

Değerli kardeşimiz,

İlgili ayetin meali şöyledir:

“Şimdi ise Allah sizde bir zaaf bulunduğunu bildiği için, yükünüzü hafifletti. Bu durumda, sizden sabreden yüz kişi olursa, iki yüz kişiye üstün gelir. Sizden bin kişi de Allah'ın izniyle iki bin kişiyi mağlup eder. Çünkü Allah sabredenlerle beraberdir.” (Enfal, 8/66)

Bu ayette yer alan “Allah bildi” cümlesi, atıf değil hâl cümlesidir.

Bunun manası, “Allah sizin zaafınızı şimdi bildi.” şeklinde değildir.

Bilakis bunun manası, “Allah ezeli ilmiyle sizin zaaf içine girdiğiniz zamanın şimdiki süreç olduğunu ve vakti geldiğini bildiği için, bu hükümde size hafiflik getirdi.” şeklindedir. (krş. İbn Aşur, ilgili yer)

Şimdiye kadar on düşman karşısında durmak zorunlu olduğu hâlde, artık bundan böyle, “bu hüküm iki kişinin önünden kaçmamak şeklinde tescil edilmiştir.” 

Allah’ın ezeli ilmiyle bildiği bu neshin / hükümlerin değiştirilmesinin hikmetleri şunlar olabilir:

a) Her hareketin ilk defa ortaya çıkışında duygular coşkun bir şekilde faaliyet gösteriyor. Bu duyguların içinde cesaret, şecaat, aktif motivasyon da dahildir. Zaman içerisinde bu coşkunluk yerini rehavete bırakır, kuvvet de yerini gevşekliğe terk eder.  

b) İlk zamanlarda müminlerin on kişinin karşısında direnmeleri savaş stratejisi bakımından zorunlu bir hâl olabilir. Daha sonra bu durum değişmiş olabilir.

c) Savaşlar ilk etapta bir eğitim mesabesindedir. Askerlikte birkaç ay eğitim süreci oldukça zorlu ve sıkıntılı geçtiği gibi, özellikle o asırda ilk defa savaşa katılan askerlerin bir nevi eğitim seferberliği boyutunda, zorlu ve sıkıntılı bir durumda bulunmaları önemli bir maslahattır. Zamanla bu maslahat önemini kaybedince, bu süreç de bitirilmiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet