Neden Berat Gecesi Denilmiş?

Değerli kardeşimiz,

"Berat" ifadesi, Arapça berâe / berâet kelimesinin Türkçeleşmiş şeklidir.

Beraet, “iki şey arasında ilişki olmaması; kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması” anlamına gelir. Şaban ayının on beşinci gecesinde Müslümanların Allah’ın affı ve bağışlaması ile günah yükünden kurtulacağı umularak bu geceye "Berat Gecesi" denmiştir.

Berat Gecesi için Arapça eserlerde “şabanın ortasındaki gece”, “mübarek gece”, “rahmet gecesi” ve “sak = belge gecesi” manalarına gelen terkipler kullanılmaktadır.

Berat Gecesi Müslümanlarca kutsal sayılmış, bu gecenin diğer gecelerden farklı bir şekilde geçirilmesi, bu gecede daha fazla ibadet edilmesi âdet halini almıştır. Nitekim Hz. Peygamber (asm) Efendimizin “Allah Teâlâ -rahmetiyle- şabanın on beşinci gecesi dünya semasında tecelli eder ve Kelb kabilesi koyunlarının kılları sayısından daha fazla kişiyi bağışlar.” buyurduğu rivayet edilmiştir (Tirmizî, Savm, 39; İbn Mâce, İkametü’s-salât, 191)

Diğer bir rivayete göre de Hz. Peygamber (asm) şöyle buyurmuştur:

“Şabanın ortasında gece ibadet ediniz, gündüz oruç tutunuz. Allah, o gece Güneş'in batmasıyla dünya semasında tecelli eder ve fecir doğana kadar, ‘Yok mu benden af isteyen onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim, yok mu bir musibete uğrayan ona âfiyet vereyim, yok mu şöyle, yok mu böyle!..’ der.” (İbn Mace, İkametü’s-salât, 191)

Eserlerinde bu hadislere yer veren Tirmizî ve İbn Mâce, bunların sened yönünden zayıf olduğuna da işaret etmektedirler.

Bir kısım âlimlerin, kıblenin Kudüs’teki Mescid-i Aksa’dan Mekke’deki Kâbe istikametine çevrilmesinin hicretin ikinci yılında Berat Gecesinde vuku bulduğunu kabul etmeleri de geceye ayrı bir önem kazandırmaktadır.

Bu rivayetlerle, Hz. Peygamber’in (asm) şaban ayına ve özellikle bu ayın on beşinci gecesine ayrı bir önem vererek onu ihya ettiğine dair diğer rivayetleri göz önüne alan bazı âlimler, bu geceyi namaz kılarak, Kur’an okuyarak ve dua ederek geçirmenin sevaba vesile olacağını, söylemişlerdir.

Duhan suresinde (44/3) Kuran’ın “mübarek bir gecede” nazil olduğu ifade edilmektedir. İslam âlimlerinin çoğunluğuna göre burada işaret edilen gece Kadir Gecesi'dir. Çünkü diğer ayetlerde Kuran’ın ramazan ayında (bk. Bakara 2/185) ve Kadir Gecesi'nde (bk. Kadr 97/1) indirildiği belirtilmektedir.

Tabiîn âlimlerinden İkrime’nin de dahil olduğu bir grup âlim ise Duhan suresindeki ayetle Berat Gecesi'ne işaret edildiği kanaatindedirler. Bu takdirde "Kuran’ın tamamının Berat Gecesi levh-i mahfûzdan dünya semasına indiği, Kadir Gecesi'nde de ayetlerin peyderpey inmeye başladığı" şeklinde bir yorum ortaya çıkmaktadır. Nitekim bazı müfessirler bu görüşü benimsemişlerdir. (bk. Elmalılı, Hak Dini, 5/4293-4295)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Şaban Ayı ve Berat Gecesi.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet