Neden büyük, orta, küçük şeytan taşlama yerleri vardır?

- Kabe’de Peygamber Efendimiz döneminde sadece sembol olarak bir şeytan taslama yeri varken, günümüzde neden büyük, orta, küçük şeytan taşlama yerleri vardır?

Değerli kardeşimiz,

Günümüzde yapılan şeytan taşlama yerleri, sayısı ve sembolik olması gibi durumlar, Peygamber Efendimiz (asm)'in uygulamalarına dayanır ve aynen devam etmektedir. Hiçbir değişiklik yoktur.

Hacda şeytan taşlama sırasında atılan taşlara ve bu taşların atıldığı yerlere Cemre denir.

Sözlükte “kor parçası; çakıl taşı” gibi manalara gelen cemre, bir fıkıh terimi olarak hacıların Kurban Bayramı günlerinde Mina’da attıkları küçük taşların her birini ve bu taşların atıldığı üç ayrı yeri ifade eder. Çoğulu cimâr ve cemerâttır. Bu yerlere taş atılması işine de remy-i cimâr denir.

Cemrelerden Mina-Mekke yönündeki ilkine küçük veya birinci cemre (el-cemretü’s-suğrâ, el-cemretü’l-ûlâ), ikincisine orta cemre (el-cemretü’l-vüstâ), üçüncüsüne de büyük cemre veya Akabe cemresi (el-cemretü’l-kübrâ, cemretü’l-Akabe) adı verilir.

Birinci cemre ile orta cemre arasında 156,40 m., orta cemre ile Akabe cemresi arasında 116,77 m. mesafe bulunmaktadır.

“Şeytan taşlama” diye de adlandırılan bu atışlar, Hz. İbrahim’i Allah’ın emrini yerine getirmekten alıkoymak isteyen şeytanın yine onun tarafından Mina’da taşlanmasının hatırasını yaşatmakta ve insanları daima günaha sokmaya çalışan şeytana karşı bir tür tepki ve direnmeyi temsil etmektedir.

Bir hadiste rivayet edildiğine göre, Hz. İbrahim (as) Kabe’nin inşasını tamamladıktan sonra Cebrail’in yol göstermesiyle ilk haccını yaptığı ve oğlu İsmail’i kurban etmeye götürdüğü esnada, Mina’nın söz konusu üç yerinde önüne çıkan şeytanı taşlamıştır. (Müsned, I, 297, 306-307; Hâkim, I, 466; Beyhaki, V, 153-154)

Bu rivayetlerden biri şöyledir:

İbn Abbas’ın bildirdiğine göre, Hz. Peygamber (asm) şöyle buyurdu:

"İbrahim (as) hac menasiki için geldiğinde, Akabe cemresi yanında şeytan O'na gözüktü, İbrahim (as) ona yedi taş atarak yere geçirdi. İkinci cemre yanında tekrar Hz. İbrahim'e gözüktü. Aynı şekilde ona yedi taş atarak yere geçirdi. Üçüncü cemre yanında yine gözükünce, aynı şekilde yedi taş attı, nihayet şeytan yerin dibine geçti."

İbn Abbas bu bilgiyi aktardıktan sonra: "Şeytanı taşlıyorsunuz ve babanız (İbrahim)'in sünnetine tabi oluyorsunuz." dedi. (Müsned, I, 297)

Hz. Peygamber (asm) de Veda haccı sırasında bu cemrelere taş atmış ve özellikle bu esnada hac ibadetinin yapılış şeklinin kendisinden öğrenilmesini istemiştir. (Müslim, Hac, 310-312)

Bundan dolayı kurban bayramının birinci günü Akabe cemresine, diğer üç gün de her üç cemreye taş atılması fakihlerin ittifakı ile vacip olup terkinden dolayı ceza kurbanı (dem) gerekir.

Hacılar Akabe cemresini taşladıktan sonra kurbanlarını kesebilir, traş olup Kâbe’yi tavafa ve sa‘y etmeye gidebilirler.

Bayramın birinci ve ikinci günlerinde geceyi Mina’da geçirmek Hanefîler’e göre sünnet, diğer üç mezhebe göre ise vaciptir. Yine bayramının ikinci, üçüncü ve Mina’da kalınması halinde dördüncü günleri sırayla birinci, orta ve Akabe cemrelerine yedişer taş atılır.

Özetle, sahih hadislerde bu uygulamanın Hz. İbrahim’in sünnetine dayandığı açıkça belirtilmekte, sembolik olarak şeytanın taşlandığı bilinmekte ve Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (asm)'in uygulamasına göre aynen devam etmektedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet