Namazdayken gülmek neden abdesti bozar?

- İmam Muhammed, namazda iken başkalarının duyamayacağı kadar gülen kişinin namazının bozulmayacağı ve abdestinin de iadesinin gerekmediği fetvasını vermiş midir?
- Bir de “Neden bozmuyor, oysa bu konuşmak gibidir, dolayısıyla bu da namazı bozması gerekmez mi?” diye sorulunca, İmam Muhammed “Evet dediğin gibi, aynen konuşmak gibidir. Kıyasa göre bozması gerekir, fakat bunun abdesti ve namazı bozmayacağı hususunda biz esere tabi olduk.” demiştir.
- Bu olay doğru mu, doğru ise bu bilgi nerede geçer, ayrıca İmam Muhammed’din "eser" dediği rivayet hangisidir?

Değerli kardeşimiz,

Namazda aslolan, kulun Rabbinin huzurunda olduğu bilinciyle huşu içerisinde kılınmasıdır. Fakat elde olmayan sebeplerle meydana gelen gülmenin namaza etkisi üç şekilde değerlendirilebilir:

1. Namazda iken yanındakilerin duyabileceği şekilde sesli olarak gülmek, Hanefilere göre hem abdesti hem de namazı bozar. (Serahsi, el-Mebsut, I, 172; Merğinani, el-Hidaye, 116,117)

İbn Üsame’nin babasından naklettiği bir hadiste şöyle denilmektedir:

“Biz Resulullah’ın peşinde namaz kılarken görme özürlü birisi bir çukura düştü. Biz de adamın haline güldük. Bunun üzerine Resulullah yeniden abdest alıp namazı baştan itibaren iade etmemizi emretti.” (Darekutni, es-Sünen, 1/295)

Hanefiler dışındaki mezheplerde kahkaha namazı bozsa da abdesti bozmaz. Çünkü, bu alimlere göre, namazın dışındayken kahkaha abdesti bozmadığına göre namazdayken de bozmaz. (İbn Kudâme, el-Muğnî, 1/211; Şafiî, el-Ümm, Beyrut trs. 1/21)

2. Namaz kılan kimsenin kendisinin duyabileceği kadar gülmesiyle yalnızca namaz bozulur.

3. Kişinin kendinin ya da yakınındakinin işitmeyeceği şekilde gülümsemesi ise, namazı da abdesti de bozmaz. (Mevsıli, el-İhtiyar, 1/55-56)

Soruda bahsi geçen meseleyle ilgili İmam Muhammedi’in “el-Hucce ala Ehl-i Medine” adlı eserinde şu bilgilere yer verilmektedir:

“Medine Ehli dedi ki namazda kahkahayla (sesli) gülmek, konuşma menzilesindedir, namazı bozar. Ancak abdestin iadesini gerektirmez.

İmam Muhammed dedi ki konuyla ilgili hadis olmasaydı, kıyas Medine ehlinin dediği gibi olurdu. Ancak namazdayken başkasının duyacağı kadar gülmenin abdesti de bozacağını bildiren hadis varken kıyasa gidilmez.” (el-Hucce ala Ehl-i Medine 1/204: bk. İmam Muhammed, Kitabu’l-Asl, Beyrut, 1/74)

Burada ifade edilen hadis, başta mealini verdiğimiz İbn Üsame'nin babasından naklettiği rivayettir. (bk. Zeylaî, Nasbu’r-Râye, 1/50, 51; İmâm Muhammed, el-Hucce, 1/204, 206-207; Ebu Nuaym, Müsnedu Ebi Hanîfe, Riyâd 1415, s. 222-223; Ebu Yusuf, Kitâbu’l-Âsâr, Beyrut 1355, s. 28; bk. Leknevî, el-Heshese, s. 7-30; Behlevi, Edilletu’l-Hanefiyye, s. 39)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet