Meleklerin Hz. Âdeme (a.s.) secde etmesi nasıl gerçekleşmiştir? Bu secde, "Allah'tan başkasına secde edilmez." anlayışına zıt değil midir? Bu durum bir saygısızlık olarak nitelendirilebilir mi?

Tarih: 03.04.2006 - 00:00 | Güncelleme:

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle bunun Allah'a bir saygısızlık olmadığını ifade edelim. Çünkü meleklere, Hz. Âdeme secde etmelerini emreden bizzat Allah'tır. Bu emri yerine getirmeyen şeytanın, rahmetinden kovulduğunu haber veren de yine bizzat yüce Allah'tır. Dolayısıyla bu secdenin Allah'a bir saygısızlık olduğunu söylemek doğru olmaz. Bilakis bunu böyle kabul etmemek saygısızlıktır.

Bununla beraber, sadece Allah'a secde yapıldığı hâlde, meleklerin Hz. Âdem'e secde etmelerinin hikmeti araştırılabilir. Bunu ise şöyle izah edebiliriz:

Bütün Müslümanlar bu secdenin Hz. Âdem'e ibadet kastıyla yapılmadığına ittifak hâlindedir. Çünkü başkasına ibadet kastıyla secde etmek küfürdür ve yüce Allah küfrü emretmez. Hz. Âdem'e secde edilmesinin hikmetleri üzerinde genel olarak üç görüş vardır. Bunlar:

1. Bu secde Allah için olmuştur. Hz. Âdem ise sanki bir kıble vazifesi görmüştür.

2. Bu secde selam mahiyetinde olabilir. Bazı alimlere göre melekler, Hz. Âdem'e onu yüceltme ve onu selamlamak için secde etmişlerdir. Müslümanların birbirlerine selam vermeleri gibi, geçmiş ümmetler de birbirlerini secde ile selamlıyorlardı. Katade,

“Anne, babası ve kardeşleri Yusuf için secdeye kapandılar.” (Yusuf, 12/100) 

ayeti hakkında, “O zaman insanların birbirlerine selamı, secde etmek şeklindeydi.” der.

3. Üçüncü görüşte ise, secdenin Arapça'da boyun eğme ve üstünlüğünü kabul etme manasına geldiği söylenir ve

“Ot ve ağaçlar Ona secde ederler.” (Rahman, 55/6)

ayeti de bu anlamdadır.

Fahreddin Razi, Tefsir-i Kebir'inde secdenin, şeriat örfünde alnı yere koymaktan ibaret olduğunu söyler. Bu mana melekler için düşünülemeyeceğine göre, meleklerin bu secdesini bu şekilde anlamanın doğru olmayacağına böylece dikkat çekmiş olur.

Bu konu hakkında Elmalılı Hamdi Yazır'ın görüşü de özetle şöyledir:

"Meleklerin secde etmesi, Hz. Âdem'e bir hürmet ifadesi olmakla beraber, bizzat Allah'a bir ibadettir. Bu secde ile melekler, Allah'ın hükümlerinin icrası noktasından Hz. Âdem'e, onun yeryüzüne halife olması mertebesiyle uygun bir şekilde hizmet ve yardıma memur kılınmış ve bir ahde bağlanmıştır. O hâlde melekler Âdem'e bizzat hizmetkâr değil, fakat onun halifelik yönü için hizmetkâr olacaklardır. Gerçek mabut yüce Allah'tır. Sonuç olarak bu secde Hz. Âdeme bir ibadet değildir."(Hak Dini Kur'an Dili, l/319)

Netice olarak: Melekler Hz. Âdeme ibadet olsun diye değil, onun üstünlüğünü ve hilafetini kabul ettiklerini açıklamak üzere secde etmişlerdir. Meleklere secde etmelerini emreden bizzat Allah'tır. Dolayısıyla bu secdenin İslamiyet'e ters bir yönü yoktur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet

Bu içeriği faydalı buldunuz mu?
Yorum yapmak için giriş yapın veya kayıt olun