Şafi mezhebine göre küsf(güneş tutulması) ve hüsuf(ay tutulması) namazı ile ilgili hükümler nelerdir?

Güneş Tutulması (Küsûf) Namazı

Güneş tutulması namazı müekked sünnetlerdendir. Sünnet oluşu, Hz. Peygamber'in şu hadis-i şeriflerinden anlaşılmaktadır: "Şüphesiz güneş ve ay, Allah'ın (varlığını ve yüceliğini gösteren) âyetlerinden iki âyettir (delil). Bunlar ne bir kişinin ölümüne de yaşaması için tutulurlar. Tutulduklarını gör­düğünüzde namaz kılın ve açılıncaya kadar da dua edin." (Buhârî, Küsûf, 1, 6, 13, 15; Müslim, Küsûf, 6, 10, 17, 21.)

Sevgili Peygamberimiz, güneş ve ay tutulması esnasında namaz kılın­masını emrettikleri gibi kendileri de kılmışlardır.

Küsûf namazının kılınış şekli

Küsûf namazı niyetiyle iftitah tekbiri alınıp iftitah duası okunur. Eûzü bes­mele çekildikten sonra Fatiha sûresi, ardından Bakara sûresi okunur. Bundan sonra birinci rek'atın ilk rükûuna varılır. Burada Bakara sûresinin 100 âyeti ka­dar teşbihte bulunulup rükûdan kalkılır ve birinci rek'atın ikinci kıyamına duru­larak yine Fatiha sûresi, ardından Âl-i İmrân sûresi veya onun miktannca âyetler okunup birinci rek'atın ikinci rükûuna varılır.Burada Bakara sûresinin seksen âyeti kadar teşbihte bulunulup rükûdan kalkılır ve sonra secdeye varılır. Secdeler de ikinci rükû kadar uzatılır. Secde­ler yapıldıktan sonra ikinci rek'ata kalkılır. Fatiha sûresi, ardından Nisa sûre­si veya onun miktannca âyetler okunup ikinci rek'atın ilk rükûuna varılır. Bu­rada Bakara sûresinin yetmiş âyeti kadar teşbihte bulunulup kalkılır ve ikincirek'atın ikinci kıyamına kadar durularak yine Fatiha sûresi, ardından Mâide sûresi veya onun miktarınca âyetler okunup ikinci rek'atın ikinci rükûuna varı­lır. Burada Bakara sûresinin yaklaşık elli âyeti kadar teşbihte bulunulup rükû-dan kalkılır ve ikinci rek'atın secdelerine varılır. Secdelerden sonra oturulup Tahiyyat, ardından salât okunur ve selâm verilerek namaz tamamlanır.

Hanefî mezhebine göre güneş tutulması namazı iki kıyam ve iki rükû ile kılındığı takdirde sahih olmaz. Aksine bu namaz, kılınış şekli bakımından di­ğer nafilelerden farksızdır. Ayrıca bu namaz, en azından iki rek'at olarak kılın­malıdır. Dileyen dört veya daha fazla rek'at olarak kılabilir. En faziletlisi, tek yahut çift selâmla dört rek'at olarak kılınmasıdır.⁽İbnAbidîn, Reddü'l-Muhtâr, 1/181-182.)

Bu namazın cemaatle kılınması sünnettir. (Şirbînî, Mugni'l-Muhtâc, 1/597-599.)

Bu namaz için ezan ve ka­met okunmaz. Duyuru için "es-salâtü camia" denir. Kıraati sessiz yapılır. Ca­mide kılınması menduptur.

Küsûf namazının vakti

Bu namazın vakti, güneşin tutulması anından başlayıp karartısının açıl­ması anına kadar devam eder. Kerahet vaktinde olsa bile bu namaz, sebepli nafilelerden olduğu için kılınır.

Hanefî mezhebine göre güneş tutulması, kerahet vaktine denk gelirse, küsûf namazı kılınmaz. Sadece dua ile yetinilir.

Küsûf namazının hutbesi

Küsûf namazını cemaatle kılan erkekler için tıpkı bayram namazlarından sonra okunan hutbeler gibi hutbe okunması sünnettir. Şafiî mezhebi dışında­ki diğer mezheplere göre küsûf namazından sonra hutbe okunmaz.Namaz veya hutbe esnasında güneş açılsa bile, namaza ve hutbeye ay­nı şekilde devam edilir. Yalnız bayram namazı hutbesinden farklı olarak bu hutbede tekbir almak yerine istiğfarda bulunulur. Cuma hutbesinin şartları bu hutbede aranmaz. Yalnız cemaatin duyması, hutbenin Arapça olması ve ha­tibin erkek olması gerekir.

13.  Ay Tutulması (Hüsûf) Namazı

Ay tutulması esnasında kılınan namaz, tıpkı güneş tutulması anında kılı­nan namaz gibi ikişer kıyam, ikişer kıraat, ikişer rükû ve ikişer secde ile iki rek'at olarak cemaat halinde kılınır. Yalnız güneş tutulması esnasında kılınan namazdan farklı olarak bunda kıraat sesli yapılır. Ayrıca güneş tutulmuş vazi­yette batarsa küsûf namazı kılınmaz. Ama ay tutulmuş vaziyette batsa bile hüsûf namazı kılınır.

Hanefî mezhebine göre ise hüsûf namazı camide cemaatle değil, evler­de ferdi olarak kılınır.

 Bu namaz müekked sünnet olmayıp menduptur.Ay tutulması sona erinceye veya ay ufukta batıncaya ya da fecir doğun­caya kadar bu namazı tekrarlamak menduptur. Güneş ve ay tutulması namaz­ları kerahet vakitlerinde de kılınabilir. Çünkü bunlar sebepli nafilelerdendir.(Zühaylî, el-Fıkhü'l-İslâmî, 2/1430.)

Hüsûf namazının bir rek'atının ilk rükûunda imama yetişen kişi, namazın o rek'atına kavuşmuş olur. Ama bir rek'atın ikinci kıyamında veya ikinci rükû­unda imama yetişen kişi, kuvvetli görüşe göre o rek'ata kavuşmuş olmaz.Güneş veya ay tutulması esnasında cuma namazının veya vakit namaz­larından birinin vakti daralmış veya vaktinde kılınamayacağından endişe edi­lirse, öncelikle cuma ya da vakit namazı kılınır; güneş veya ay tutulması na­mazı ise sonra kılınır. Ama böyle bir endişe söz konusu değilse, öncelikle gü­neş veya ay tutulması namazı kılınır. (Şirbînî, Mugni'l-Muhtâc, 1/600, 601; Zühaylî, el-Fıkhü'l-İslâmî, 2/1436, 1437.)