Hem Mekke'de hem de Medine’de inen ayet, sure var mıdır?

- Benzer ihtiyaçlar sebebiyle aynı ayetin / ayetlerin hem Mekke’de hem de Medine’de tekrar nazil olduğuna dair bir istinbat ne kadar sahihtir?
- Bu görüşü savunan seleften alimler var mı, varsa kitapları hakkında bilgi verir misiniz?

Değerli kardeşimiz,

Tefsir ve usul âlimlerinin çoğuna göre, hicretten önce gelen âyetlere Mekkî, hicretten sonra gelenlere Medenî denilmiştir.

Gerek hicretten önce gerekse sonra Mekke'de nazil olanlara Mekkî, Medine'de nazil olanlara Medenî diyenler bulunduğu gibi, Mekkelilere hitap edenlere Mekkî, Medineliler'e hitap edenlere Medenî diyenler de vardır.

Bu konuda akli istidlal metoduyla bir istinbat yaparak, bir ayetin hem Mekke’de hem Medine’de indiğine dair bir yargıya varmak doğru olmaz. Çünkü bu konu ancak nakil yoluyla ispatlanabilir.

Bununla beraber, bazı alimlerin bazı ayetler hakkında -mana açısından bir gereklilik görüldüğü için- hem Mekke’de hem Medine’de indirilmiş olabileceğine dair ifadeleri, kesin bir bilgiyi değil makul bir ihtimali seslendirmektedir.

Bu cümleden olarak Fatiha suresinin Mekke’de indirildiğine dair  görüş, alimlerin cumhuruna aittir. Mücahid ise onun Medine’de indiğini söylemiştir. Bu farklı görüşleri telif etmek maksadıyla bazıları Fatiha suresinin hem Mekke hem de Medine’de indiği görüşünü benimsemişlerdir. Ancak bu görüş zayıftır. (bk.Suyutî, İtkan, 1/47, 131)

Yine Alimlerin cumhuruna göre, Besmele ayeti bir defa Mekke’de nazil olmuştur. Buna mukabil İmam Şafii’nin de içinde bulunduğu bazı alimlere göre Besmele, her sure başında tekrar tekrar nazil olmuştur. Bu konuda Hakim, Beyhaki, Darekutnî  gibi  meşhur hadis alimleri tarafından sahih senetlerle aktarılan rivayetler de vardır. (bk. el-İtkan, 1/268-271) Buna göre Besmele hem Mekke’de hem Medine’de defalarca nazil olmuştur.

Keza İhlas suresinin hem Mekke’de hem de Medine’de nazil olduğunu söyleyen alimler vardır. (bk. el-İtkan, 1/55)

İlave bilgi için tıklayınız:

- MEKKÎ SURELER.
- MEDENÎ SÛRELER.
- Mekki surelerdeki edebiyat neden medeni surelerde yok?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet