Sayıca en büyük (en çok hadis ihtiva eden) hadis kitapları hangileridir? (Arapça olanlar)

Değerli kardeşimiz,

Sayıca en çok hadis ihtiva eden kitapların başında, yaklaşık KIRK BİN hadisle Ahmed b. Hanbel’in Müsned’i gelir. Bu kitap 750 bin hadisten seçilerek meydana getirilmiştir. (bk. L. Çakan, Hadis Edebiyatı, s. 3o-31; İ. Canan, Kütüb-i Site Tercüme ve Şerhi)

Ali el-Mütteki’nin derlediği “Kenzu’l-ummal” adlı eserde de, KIRK BİN civarında hadis bulunmaktadır.(a.g.e, s.105).

Et-Taberanî’nin “el-Mucemu’l-kebir” adlı eserindeki hadislerin sayısı, 25.000, 60.000 gibi oldukça farklı sayılarla belirtilmektedir.(a.g.e, s. 36).

Enbu’l-Esir’in derlediği, Camiu’l-Usul adlı eserde, 9.523 hadis bulunmaktadır.(a.g.e, s.104).

Ahmed Ziyaeddin Gümşhanevî’nin derlediği Ramuzu’l-Ahadis’de, 7.101 hadis mevcuttur.(a.g.e, s.119-120).

Abdüzrrezzak’ın Musaannef'i de on bir cilt halinde basılmıştır. Zehebî'nin tâbiriyle büyük bir "ilim hazînesi"dir. İçerisinde 21.033 adet hadîs mevcuttur. (İ. Canan, a.g.e.)

Cem’u’l-cevâmi, Süyûtî’nin (ö. 911/1505) bütün hadisleri toplamak üzere kaleme aldığı eseridir.

Süyûtî bütün hadislerin 200.000 civarında olduğunu düşünmekte ve bunları bir araya getirmeyi arzu etmekteydi.

el-Câmiu’l-kebîr adıyla da bilinen ve müellifin vefatı üzerine yarım kalan Cemu’l-cevâmi bu düşüncenin mahsulüdür.

İki bölüm halinde tertip edilen eserin birinci bölümünde kavlî hadisler alfabetik olarak sıralanmakta, ikinci bölümde ise fiilî veya kavlî-fiilî hadisler bulunmaktadır. Bu kısım da aşere-i mübeşşereden başlamak üzere diğer sahâbî râvilerin adına göre alfabetiktir. Her hadisten sonra onu rivayet eden sahâbîlerin adları verilmektedir.

Eserde yetmiş bir kaynaktan derlenen 100.000’e yakın hadis bulunmaktadır. Bu kaynakların bir kısmı günümüze intikal etmemiştir. Bu sebeple Cem’u’l-cevâmi, aynı zamanda büyük bir kültür mirasının bir kısmını büsbütün kaybolmaktan kurtarmıştır.

Süyûtî gerek Cem’u’l-cevâmi’deki, gerekse ondan kısa metinli 10.000’den fazla hadisi seçerek meydana getirdiği el-Câmi’u’s-saġīr’deki hadislerin sahih, hasen ve zayıf oluşunu, mukaddimede kaynaklarını sadece sahih hadis ihtiva edenler; sahih, hasen, zayıf hadis ihtiva edenler; sadece zayıf hadis ihtiva edenler şeklinde üç grup halinde sınıflandırmak suretiyle belirtmiştir. Yalnız güvenilir hadisleri değil ulaşabildiği bütün hadisleri toplamayı arzu etmiş, bu sebeple eserde birçok zayıf, hatta mevzû rivayetler de yer almıştır. Bunda müellifin, eserini yeniden gözden geçirme fırsatını bulamamasının da tesiri vardır.

Müttakī el-Hindî (ö. 975/1567), Cem’u’l-cevâmi ile el-Câmi’u’s-saġīr’i birleştirerek bazı ilâveler yaptıktan sonra hadisleri kitap ve bablara göre tertip etmiş, kitapları da isimlerine göre alfabetik sıraya koymak suretiyle Kenzü’l-ummâl fî süneni’l-akvâl ve’l-efâl adlı eserini meydana getirmiştir. (bk. TDV İslam Ansiklopedisi, Cem’u’l-cevâmi md.)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Hadislerin birçok raviden geçtiğini dikkate alırsak, hadislere neden ...

-Buhari'nin 600.000 hadis bildiği yalandır, iddiasına ne dersiniz ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet