Meleklerin de nefisleri var mıdır?
- Melekler de Allah'a isyan edebilecek karakterde yaratılmış olabilirler mi; isyan edebilir mi?
Değerli kardeşimiz,
Melekler asla isyan etmezler. Nitekim şu ayetler bunu açıkça bildirmektedir: "... Melekler, onurlu kullardır. Onlar Allah’tan önce söz söylemezler ve ne yaparlarsa sırf O'nun emri ile yaparlar." (bk. Enbiya Suresi, 21/26-27)
"Onlar, Allah'ın emirlerine (isyan edip) karşı gelmezler ve emrolundukları şeyleri (aynen) yaparlar." (Tahrim Suresi, 66/6)
"Göklerde ve yerde ne varsa hepsi O'nundur. O'nun katındakiler O'na ibadet etmekte (asla) kibir göstermezler ve (asla) yorulmazlar. Gece ve gündüz durmadan (yorulmadan) O'nu tesbih (ve takdis) ederler." (Enbiyâ Suresi, 21/19-20).
Enbiya Suresinde geçen konuyla ilgili ayetlerin meali şöyledir:
26. Müşrikler "Rahman olan Allah evlat edindi" dediler. Haşa! O böyle bir şeyden münezzehtir. Tersine melekler, onurlu kullardır.
27. Onlar Allah’tan önce söz söylemezler ve ne yaparlarsa sırf O'nun emri ile yaparlar.
28. Allah, onların önlerindekini ve arkalarında bıraktıklarını (yapacaklarını ve yaptıklarını) bilir. Onlar sadece Allah'ın hoşnut olduğu kimselere şefaat ederler ve Allah'ın korkusundan titrerler.
29. Eğer onlardan biri "Ben Allah'ın dışında ilahım derse, onu cehennem ile cezalandırırız. Biz zalimleri böyle cezalandırırız.
Yüce Allah'ın oğul edindiğine ilişkin iddia, değişik cahiliye toplumlarında değişik şekillerde ortaya çıkmıştır. Arap müşriklerinin, meleklerin Allah'ın çocukları olduklarına inandıkları bilinmektedir. Yahudi müşrikler de Üzeyir'in (a.s.) Allah'ın oğlu olduğunu söylemekteydiler. Bu inanç Hristiyanlar arasında da İsa peygamberin (a.s.) Allah'ın oğlu olduğu iddiası şeklinde ortaya çıkmıştır. Hepsi de değişik çağlarda, değişik şekillerde ortaya çıkmış cahiliye sapıklıklarıdır.
Burada kastedilenin, Arap müşriklerinin meleklerin Allah'ın çocukları olduklarına ilişkin iddiaları olduğu anlaşılmaktadır. Bu iddiaya, meleklerin özellikleri açıklanarak cevap veriliyor. Buna göre müşriklerin iddia ettikleri gibi, melekler Allah'ın kızları değildirler. "Aksine melekler Allah katında onurlu kullardırlar." O'na karşı takındıkları edep tavrı, O'na ibadet etmeleri, O'nun heybetinden korkmaları gereği O'na herhangi bir şey önermezler. Allah'ın buyruklarını anında yerine getirirler ve tartışma çıkarmazlar. Allah'ın bilgisi onları kuşatmıştır. Yüce Allah'ın, hakkında aracılık edilmesini istediği kimseler için, onlardan aracılık yapmasını istediklerinin dışında aracılık yapmaya kalkışamazlar. Onlar tabiatları gereği Allah’tan korkarlar, onun heybetinden ürperirler.
29. ayette geçen “onlardan” zamiri meleklere de, mahlûkata da ait olabilir. Meleklere ait olması daha uygun olmaktadır. Çünkü diğer ayetler melekleri söz konusu etmektedir. Melekler böyle bir iddiada bulunmazlar. Fakat Cenab-ı Hak bunu farazi bir şekilde ifade buyuruyor. Yani faraza onlardan birisi “Allah değil, ben mabudum” dese, işte bu farazi sözü söyleyen bir kimseye diğer mücrimler gibi cehennem cezası veririz. Onun daha önceki parlak sıfatları, Allah'ı razı eden hareketleri kendisine hiçbir fayda sağlamaz.
Dahhak ve Katade, “Burada farazi bir şeye itibar edilmez. Bu ayet özellikle îblis hakkında inmiştir.” diyorlar. Çünkü İblis kendisine ibadete çağırmış, böylece küfrü o başlatmıştır. Fakat ayetin zahirine bakılırsa ayetin genel olması daha kuvvetli görülür. Yüce Allah, meleklerin kendilerini Allah'ın yanı sıra tanrı olduklarını söylemelerinin imkansızlığını öne sürerken böyle bir şey söyledikleri taktirde neler olacağını da açıklamaktadır. Böyle tanrılık iddiasında bulunsalardı onların da cehennem cezası ile cezalandırılacaklarına işaret etmektedir. Çünkü tanrılık iddiasında bulunanlar, müşriktirler; müşrikler zâlimdir ve zâlimler de cehenneme giderler.
Netice olarak diyebiliriz ki Yüce Allah, meleklerin kendilerini tanrı yerine koymalarını, tanrılık iddiasında bulunmalarının imkansız olduğunu bildirmektedir. Onlara tanrılık özelliklerini insanlar yakıştırmaktadır.
Sonuç
1. Müşriklerin, Yahudi ve Hristiyanların Allah'a çocuk nisbet edişleri batıl ve asılsız bir iftiradır.
2. Melekler Allah'a kullukta kusur etmezler. Allah'a karşı takındıkları edep ve itaatkarlık kemal düzeyindedir.3. Müşriklerin; "Melekler bizim için şefaatte bulunacaklar" şeklindeki inançları, asılsız bir hurafedir. Çünkü melekler ancak, Yüce Allah'ın, hakkında şefaat edilmesinden hoşnut olduğu kimseler için şefaatte bulunabilirler.
4. Kıyamet günü şefaat olacaktır. Ama bunun şartları vardır: Şefaatçinin şefaat etme hususunda izin almış olması, hakkında şefaat edilen kişinin de tevhit ehli olması gibi. Şefaatçilerin şefaati müşriklere bir yarar sağlamaz.
Not: İlgili ayetlerin açıklaması için bk. Taberi, Tefsir; Razi, Mefatihu’l-Gayb; Kuran Yolu (Diyanet); Kurtubi, el-Camiu li-Ahkami’l-Kur’an; Ebu Bekir Cabir el-Cezâiri, En Kolay Tefsir; Ali Arslan, Büyük Kur’an Tefsiri
İlave bilgi için tıklayınız:
Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet
