Rıdvan biatının yapıldığı ağaç neden kesildi?

- Hazreti Ömer'in altında Rıdvan biatının yapıldığı ağacı kestirdiğini duydum bunun sebebi nedir?

Değerli kardeşimiz,

Altında biat yapılan ağaç hakkında kaynaklarda farklı rivayetler bulunmaktadır.

Bir rivayete göre Müslümanlar, Hz. Ömer’in (ra) hilâfeti zamanında (634-644) Hudeybiye’ye giderek bu ağacı aramışlar, fakat bulamamışlardır. Bunun üzerine Hz. Ömer onu sel sularının veya benzeri bir şeyin alıp götürmüş olabileceğini söyleyerek aranmasından vazgeçilmesini istemiştir.

Başka bir rivayete göre ise, daha sonra yeri unutulduğu için diğer ağaçlardan ayırt edilemediğini bildiren rivayetler de bulunmaktadır.

Diğer rivayette ise Müslümanların ziyaretleri sebebiyle bu ağacın kutsiyet kazanmasından endişe eden Hz. Ömer (ra), hilâfeti sırasında onun kesilip imha edilmesini emretmiştir.(1)

Ancak Hz. Ömer’in bu ağacı kestirmesiyle ilgili bu rivayetin zayıf olduğu bildirilmiştir.(2)

Hz. Ömer’in bu ağacı kestirme ihtimalini zayıflatan ve Taberi rivayetini destekleyen diğer bir husus da ağacın, Hudeybiye antlaşmasından sonra bir daha bulunamadığı ile alakalı Buhârî  ve Müslim’in sahihlerinde yapmış oldukları rivayetlerdir.(3)

Bu rivayetlerin metinleri, birbirine yakın manaları ifade etmekte olup şöyle özetlenebilir:

Tarık b. Abdullah şöyle dedi: Hacca gittiğim sırada topluluğun bir yerde namaz kıldığını gördüm ve onlara bu namaz kıldıkları yerin hangi mescit olduğunu sordum. Onlar da “Bu ağacın altı Hz. Peygamber’in (asm) Rıdvan Beyatini yaptığı yerdir.” dediler. Bunun üzerine ben Saîd b. Müseyyeb’in yanına gittim ve gördüklerimi ona anlattım. O da güldü ve şöyle dedi:

"Hz. Peygamber’e orada beyat eden babama ağacın nerde olduğunu sordum. O da bana 'Beyatten bir sene sonra oraya tekrar gittim, ancak ağacı bulamadın. O, bize unutturuldu.' dedi."

Hadisin diğer rivayetlerinde bu kelime yerine “Ağacın yerini unuttuk”, “O bizden gizlendi” gibi lafız farklılıkları vardır. Diğer bir tarikte de Said b. Müseyyeb, beyate katılanlar için babasından rivayetle “Onu unuttular” demiştir.

Bu durumda ilk rivayetin daha uygun olduğu söylenebilir.

Özetle, ağacın yerini unutanlar olmuş ise de yerini bilenler de olabilir. Hz. Ömer (as) zamanında da sel suları alıp götürmüştür denilebilir.

Kaynaklar:

1) bk. Taberi, Meraği, Kasımi, İbn Aşur, Fetih suresinin 18. ayetinin tefsiri.
2) İbn Hacer, Tehzîbü’t-tehzîb (Beyrut: Müessetü’r-risâle, 1416/1995),10: 370.
3) Buhârî, Megâzî, 33 (Dört farklı senetle); Müslim, İmâre, 18. (Beş farklı senetle).

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet