Ehl-i sünnetin temel esaslarını söyler misiniz?

- Bir Müslümanın ehl-i sünnet olup olmadığının ölçüleri nelerdir?
- ​Bir insanın ehl-i sünnetten ayrıldığını nasıl anlarız?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Ehl-i Sünnet, "Hz. Peygamber (asm) ile ashabın dinin temel konularında takip ettikleri yolu benimseyenler" anlamında bir tabirdir.

Ehl-i Bid’at ise, "Asr-ı saâdet’ten sonra ortaya çıkmış, şer‘î bir delile dayanmayan bazı inanç ve davranışları benimseyen gruplar" anlamında bir deyimdir.

Ehl-i bid‘atın temel özelliklerini dört noktada özetlemek mümkündür.

1. Nasların ruhuna ve İslâm’ın temel yönelişlerine vâkıf olmamak veya yabancı kültürlerin etkisi altında kalıp nasları uzak yorumlarla te’vile tâbi tutmak.

Bunun yanında Kur'an’ın kendine has üslûp ve mantığına, Arap dilinin ifade özelliklerine bakmaksızın bazı ayetlerin ve dolayısıyla hadislerin zahirine takılıp kalmak, nasların yorumlanmasında peşin ve indî görüşleri naslara hâkim kılmak da bu özellik içinde mütalaa edilir.

“Nassa veya akla körü körüne bağlılık” diye özetlenebilecek olan bu iki aşırı telakkiyi itidal çizgisine çekmeyi amaçlayan Gazzâlî "el-İktisâd fi’l-itikad" adlı kitabını telif etmiştir.

2. İslâm’ın hem iman hem de amel açısından ilk neslini oluşturan ve son ilâhî dini fikir ve aksiyon yönüyle sonraki nesillere aktaran ashaba karşı iyi niyetli olmamak, onların özellikle dini ilgilendiren rivayet, anlayış ve uygulamalarına değer vermemek.

3. Hz. Peygamber (asm)’in kavlî ve fiilî sünnetine karşı menfi bir tavır takınmak. Kur'an’ın genel karakteri ve İslâm’ın temel yönelişleriyle bağdaştığı halde kendi görüşleriyle bağdaştıramadıkları bazı hadisleri mütevatir olmadıkları gerekçesiyle reddedenlerle, mezhebî telakkilerini desteklemek amacıyla hadis uyduranlar veya bu tür hadisleri rivayet edenler de bu grup içinde yer alır.

4. Ashaptan itibaren oluşan çoğunluğun (cemaat, cumhûr-i müslimîn) din anlayışından kopup ayrılmak, azınlık psikolojisi içinde karşı grupları küfürle itham etmek ve dinin temel hükümlerini sürekli olarak tartışmaya açık tutmak.

Ehl-i sünnet olmanın temel esasları bilinirse, buna uymayan görüş sahiplerinin hangi konu veya konularda Ehl-i sünnet'ten ayrıldığını anlamak daha kolay olacaktır.

Ehl-i Sünnet'in temel görüşleri ve bir kimsenin ehl-i bi'dat olmadığının göstergeleri kısaca şöyle özetlenebilir:

1. Allah vardır ve birdir.

2. Melekler vardır.

3. Kitaplar haktır.

4. Kur'an-ı Kerim, Allah kelamıdır, Kur'an mucizedir.

5. Peygamberler Allah’ın elçileridir, peygamberlik haktır.

6. Hz. Muhammed (asm) Allah’ın elçisidir. Hz. Muhammed en son peygamberdir.

7. Yeniden diriliş haktır. Öldükten sonra dirilme vardır.

8. Cennet ve cehennem yaratılmıştır ve sonsuzdur.

9. Kader vardır.

10. Hayrı ve şerri yaratan Allah’tır.

11. Allah geleceği bilir.

12. Hadis-sünnet dinin kaynağıdır. Hadis-sünnet Allah’ın onayıdır.

13. Sahabiler, peygamberlerden sonra insanların en faziletlisidirler.

14. Mezhep vardır ve haktır.

15. Büyük günah işleyen kafir olmaz.

16. Mümin olarak ölen cehennemde ebedi kalmaz.

17. Mucize vardır ve haktır.

18. Keramet vardır ve haktır.

19. Rüyet, Allah’ı görmek haktır ve olacaktır.

20. Şefaat vardır ve haktır.

21. Cennet lütuftur, cehennem adalettir.

22. Kabir hayatı vardır ve haktır.

23. Mirac mucizesi haktır.

24. Kıyamet alametleri vardır.

25. Dirilerin ölülere duası haktır.

26. Mest üzerine meshetmek haktır.

27. Müslümanım diyene kafir denilemez.

28. Muta nikahı haramdır.

29. Allah mekândan ve zamandan münezzehtir.

30. Gaybı yalnız Allah bilir, dilerse enbiya ve evliyasına da bildirir.

31. Ruh ölmez. Kafir ve Müslüman ölülerin ruhları işitir.

 32. Kabir ziyareti caizdir.

33. Tevessül caizdir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Müslüman akaidi ve inancı nasıl olmalıdır?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet