Gazali, matematik ilmini öğrenmenin tehlikeli olduğunu mu söylüyor?

- İmamı Gazali Hazretlerinin "el Munkız mined Dalal"de Filozof İlimlerinin Bölümleri kategorisindeki Matematik için yaptığı, “Matematik ilmini öğrenmede iki tehlike vardır.” diye olan açıklamasını nasıl anlamalıyız? (Hakikat Arayışı El Munkız Mined Dalal, Tercüme ve Tahkik Abdürrezzak Tek, Sayfa 18-19 Emin Yayınları)

Değerli kardeşimiz,

İmam Gazali Matematik ilminin İslam’ın esaslarıyla çelişen bir tarafının olmadığını, bu konuda müspet veya menfi bir tarafının bulunmadığını bildirmiştir.

Daha sonra bu ilmin iki sakıncası olduğunu -özetle- şöyle belirtmiştir:

a) Bazı insanlar, matematik ilminin inceliklerini, kesin olan formüllerini görünce, (dinsiz) felsefecilerin (o gün felsefe bütün fen bilimleri için kullanılan bir unvandır) hatalı olan düşüncelerinin ve onların ortaya koyduğu bütün ilim dallarının matematik gibi sağlam bir temele dayandığını zanneder. Böylece onların o bilimler vasıtasıyla İslam dinini hafife lamalarını, küfür olan bazı görüşlerini de -cahillikten ve taklitçilikten ötürü- doğru kabul ederek küfre düşebilir.  

Gazali, bu şekilde sapıklığa düşen kimseleri gördüğün de ifade eder.

b) İkinci tehlike, İslam’ın cahil dostu için söz konusudur.

Böyle kimseler, felsefecilerin ortaya koydukları bütün ilimlerini inkâr etmeyi, İslam’ın bir gereği olduğunu tevehhüm ederler.

Öyle ki, bunlar (körü körüne takındıkları dini taassuptan ötür), ay ve güneşin tutulmasıyla ilgili sağlam bilgileri de inkâr ederler.

Ancak, bunlar matematik gibi kesin delile dayanan bazı bilgileri o felsefecilerden duyunca, ister istemez, ona inanmaya başlar ve (daha önce o fenlerle bağdaşmadığını düşündüğü) İslam’ın hükümlerinin doğru olmadığını tasavvur eder.

Bundan böyle artık (o dinsiz) felsefeye sevgi, İslam’a ise düşmanlık beslemeye başlar. Bundan da anlaşılıyor ki, felsefecilerin (bazı yanlışlarına bakarak) onların bütün bilgilerini reddetmeyi dinin bir  gereği olarak kabul eden cahillerin bu tavrı, İslam dinine en büyük cinayettir. (bk. el-Münkızu Mine’d-dalal,1/138-140)

İlave bilgi için tıklayınız:

- İmamı Gazali astronomi, matematik, fizik, kimya gibi fen ilimlerine kaşı mıdır?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet