Nizam-ı alem için birisi idam edilebilir mi?

- Nizam-ı alem için idam edilme hangi suçlarda geçerli olur?
- Ekmek çalan biri de nizam-ı alem için idam edilebilir mi?
- Nizam-ı alem için idam edilecek kişi halktan birisi mi olmalı yoksa üst tabakadan birisi mi?

Değerli kardeşimiz,

- Önce, İslam şeriatında hadleri / cezaları belirlenmiş olan zina, hırsızlık gibi suçlara, başka ceza veremezsiniz. Yani hırsızı öldüremezsiniz. Ancak cezaları belirlenmemiş olan bazı suçlara “tazir” cezası verilir. Bu ceza hâkimin vicdani kanaatine göre belirlenir.

Nizam-ı alem / nizam-ı devlet / nizam-ı memleket için 30-40 değnekten ölüm cezasına varan bir tazir cezası uygulanabilir. Bununla beraber, böyle maslahatın tespit edilmesi ancak bir şura meclisi tarafından kararlaştırılabilir. Yoksa şahsi kanaatler özellikle -takva yoksunu- zamanımızda pek çok zulümlere meydan açabilir.

- Hak etmediği halde, sırf nizam-ı alem için -adalet-i mahzaya göre- kimse idam edilemez. Çünkü adalet-i mahzaya/hakiki adalete göre, “hak” haktır, hakkın küçüğüne büyüğüne bakılmaz. En büyük bir hakkın hatırı için de olsa sahibinin rızası olmadığı sürece hiçbir hak feda edilmez.

Ancak adalet-i mahzanın tatbiki mümkün olmadığı zaman adalet-i izafiye cihetine gidilir. Adalet-i izafiye demek, gerçek bir adalet olmamakla beraber, başka çıkar yolu olmadığı için başka kötülüklerin önünü almaya yönelik olarak tatbik edilebilir.

Mesela, bir gemide doksan dokuz cani bulunsa, bir tek masum olsa adalet-i mahzaya göre o gemi asla batırılmaz. O tek masumun hukukunu göz önünde bulundurmak zorunludur.

Bunun gibi bir düşman ordusunun kalesine siper olarak kullanılan bir mümin asla öldürülemez, ölmemesi için de o kaleye top atılamaz. Ancak, bu kaleye top atılmadığı durumda bir mümin yerine yüzlerce müminin öldürülmesi söz konusu olacaksa, adalet-i izafiye devreye girer ve o mümin ölse bile o kaleye top atılır. Böylece büyük bir fitne ve fesat engellenmiş olur. O mümin de şehit olur.

- Bu konuda Bediüzzaman Hazretlerine kulak vermekte fayda vardır:

“Adalet-i mahza ile adalet-i izafiyenin izahı şudur ki 'Kim bir cana kıymamış veya yeryüzünde bozgunculuk yapmamış bir kimseyi öldürürse, bütün insanları öldürmüş gibi olur.' -mealindeki- ayetin mana-yı işarîsiyle: Bir masumun hakkı, bütün halk için dahi ibtal edilmez. Bir ferd dahi, umumun selâmeti için feda edilmez. Cenab-ı Hakk'ın nazar-ı merhametinde hak haktır, küçüğüne büyüğüne bakılmaz. Küçük, büyük için ibtal edilmez. Bir cemaatin selâmeti için, bir ferdin rızası bulunmadan hayatı ve hakkı feda edilmez. Hamiyet namına rızasıyla olsa, o başka meseledir.” (bk.Mektubat, 53 - 54)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Osmanlı'da Padişahların idam cezası verdiği biliniyor. İslam'a göre ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet