Kur'an'daki surelerin dizilişi neye göre yapılmıştır? Farklı dizilişleri olan Kur'anlardan bahsediliyor, onlar neye göre dizilmişlerdir?

Değerli kardeşimiz,

Surelerin elimizdeki mushafta sıralanışlarının tevkifi, yani Allah'ın emriyle olduğu görüşü, âlimlerin çoğunluğunca kabul edilmektedir (İbnul-Hisâr bu konuda sadece bu görüşü nakletmektedir).

Peygamber Efendimiz (asm) her sene Ramazan ayında, o zamana kadar nâzil olan sureleri Cibril (as)'e mushaftaki sırasına göre okuduğu (mukabele ettiği -ki buna "arza" denilmektedir) ve Rasûlüllah (asm)'ın vefatından hemen önceki Ramazan'da yapılan arzada bu mukabelenin iki defa olduğu rivayet edilmektedir (Buhari, Kitabu Fedâilul-Kur'ân, 7). Bugünkü sıraya göre sureler arasındaki münasebet son derece önemli olup, surelerin tefsirinde müfessirlere yardımcı olmaktadır.

Elimizdeki mevcut mushafta ilk sırada Fâtiha suresi yer almakta, bunu "es-Seb'u't-tıvâl" adı verilen yedi uzun sure takip etmektedir. Bu yedi sureden sonrakilere yüzden fazla âyet ihtiva edenler manâsına "el-Miün" adı verilmektedir. Miün'dan sonra âyetleri sayısı yüzden az olan sureler gelir ki bunlara da "el-Mesâni" adı verilmektedir. Mesânî'den sonra gelen sureler sık sık Besmele ile birbirlerinden ayrıldıkları için "el-Mufassal" diye adlandırılırlar. Bunlar da kendi aralarında tıvâl, evsat ve kısâr olarak üç gruba ayrılmıştır.

el-Mufassal surelerin ilkinin hangisi olduğu hususu ihtilâflıdır. 37. sure olan es-Sâffât ile 93. sure olan ed-Duhâ'ya kadar olan surelerden on ikisi el-Mufassal surelerin ilk suresi olarak gösterilmektedir. Genellikle kabul edilen görüşe göre tıvâl-i mufassal grubundaki sureler, Nebe' suresine kadar olan surelerdir. Nebe' suresi ile Duhâ suresi arasındakiler evsat; Duhâ'dan sonrakiler ise kısâr grubunu teşkil etmektedir.

Kur'an sure ve ayetlerinin bu şekilde olduğu ve namazlarda bu sıraya göre okunacağı kesindir. Her ayet ve surenin diğer ayetlerle ve surelerle bir ilgisi olduğundan, bu diziliş değiştirilirse o intizam, îcaz ve mucizelik de değişecektir.

Ancak Kur'an'ı tefsir ederken, ya da başka maksatlar için gerek surelerin iniş sırasına göre, gerekse konularına göre de tanzim edilmesi mümkündür. Nitekim bir konuyla ilgili ayetler biraraya getirlerek yapılan çalışmalar vardır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet