Günümüzde içtihad yapanlarının içtihadlarını uygulayabilir miyiz? Günümüzdeki İslam alimlerinin verdiği fetvalarla amel edilebilir mi?

Değerli kardeşimiz,

Kur'an-ı Kerim, hadis ve müçtehid imamların görüşlerine zıt düşmemek şartıyla, günümüz İslam alimlerinin verdiği fetvalarla amel edilebilir.

İslâm'ın ana kaynakları dörttür; Kitap, sünnet, îcma ve kıyas'dır. Kitap'dan maksat Kur'ân-ı Kerîm'dir. Kur'ân-ı Kerîm'de herhangi bir meselenin hükmü belirtilmişse, o hükümle amel edilmesi kesinlik arzeder. O hükümden başkasına itibâr edilmez.

Sünnet ise, Resûlüllah (asm)'ın söz, fiil ve takriridir. Takririn mânâsı, huzurunda yapılmış veya söylenmiş herhangi bir şeye Resûlüllah (asm)'in müdâhalede bulunmamasıdır.

İcmâ ise, herhangi bir asırda müçtehit ve fâkihlerin herhangi bir husus üzerine ittifakları kastedilmektedir.

Kıyasa gelince, hakkında âyet, hadîs ve icmâ gibi hükümlerin olmadığı herhangi bir meseleyi, belirtilmiş bir meseleyle aralarındaki illet dolayısıyla benzeterek hüküm vermektir.

İslâmî hükümlere kaynak olan hususlar ve esaslar işte yukarıda belirttiğimiz bu şeylerdir. Ancak İslâm dini bunlara ilaveten örf ve âdetlere de yer vermektedir. Yani Kur'ân ve sünnetde hükmü belirtilmemiş herhangi bir meselenin hükme bağlanmamasında Kur'ân ve sünnete muhalif olmayan örf ve âdetlere müracâat edilir. (Usûl'ü Fıkh. Muhammet Sevvid, II/101). Dolayısıyla örf ve âdetle hükme bağlanan herhangi bir husus, zaman geçip de örf ve âdet değişirse o hüküm de değişir.

Meselâ, bir zamanlar erkek için avret olmamasına rağmen örfe binaen baş açık gezmek çok çirkin ve kerih sayılmakta, hatta Şafiî mezhebine göre fıska sebeb olarak gösterilmekteydi. Ancak bugün değişen örfe göre bir erkeğin başı açık gezmesinde herhangi bir sakınca yoktur ve fiska sebeb teşkil etmez. Yine fulus ve kağıt paralar zekâta tâbi tutulmaz iken, bugün bunlar da aynen altın ve gümüşde olduğu gibi zekâta tâbi tutulmaktadır.

"Zamanın değişmesiyle hükümler değişir." sözünün mânâsı yukarıda belirttiğimiz mânâlara hamledilebilir, yoksa maazallah, zamanın değişmesiyle Kur'ân ve sünnetin hükmü değişiyor, demek mümkün değildir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- İCTİHAD...  
- Bize ulaşan bir bilgiyi, ilmimizle tartıp almaya veya reddetmeye gücümüz yetmiyor. Avam olan bizler, bilgi kaynaklarına ulaşma, onları bir kritiğe tabi tutma ve muteber âlimleri bilme/belirleme hususlarında ne yapacağız?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet