Dua ederken nelere dikkat etmeliyiz? Kur'an-ı Kerim'de geçen dua âyetleri nelerdir?

Değerli kardeşimiz,

Dua bir ubudiyettir. Bizim dualardaki ana prensibimiz ibadet kastı ve gayesi hakim olmalıdır. Yoksa duayı sırf kabul edilmesi gereken ve ihtiyaç dilekçesi olarak görmek yanlıştır.

Bazen bir şey için dua edilir. Fakat istediğimiz bu şey, zahiren kabul edilmez. Buna rağmen bizim duayı bırakmamamız lazımdır. Şayet istediğimiz şey elde edilse ve Cenab-ı Hak duamızı kabul etse nurun ala nur. Ama zahiren kabul edilmese bile biz "Duam kabul olmadı." demeyeceğiz. Aksine "Allah bu duamı ahiretim için veya dünyada daha iyi bir şekilde kabul etti." denilir.

Hakikaten bu dua boşa gitmedi, ibadet olması dolayısıyla ahirette mükafatını göreceğim diye duasını bırakmak değil, aksine daha fazla dua etmeye gayret ve şevk taşımalıyız.

Cenab-ı Hak Kur'an-ı Kerim'de,

"Bana dua edin size cevap vereyim." (Mü'min, 40/60)

buyurmaktadır. Bazıları bu ayet-i kerimeyi öne sürerek şöyle demektedirler: Madem Allah "Bana dua edin bende kabul edeyim." demiştir, neden çokça dua ettiğimiz halde bazıları kabul edilmiyor? Bu hususta alimlerimiz ittifakla bu ayette Allah "cevap veririm" demektedir, "kabul ederim" dememektedir. Nasıl ki, sen bir hekime gitsen ve desen "Ey hekim bana şu ilacı ver." Elbette hekim sana cevap verir ve "Buyurun!" diye cevap verir. Fakat istediğin şey ya hikmetsiz, ya faydasız veya sana zararlı bir ilaç ise, onu değil de daha güzelini sana verir.

Aynen onun gibi, mutlak hikmet sahibi Cenab-ı Hak bize ve dualarımıza cevap verir. Ama kabul etmek hikmetine tabi olduğundan bazen istenen şeyin aynısı, bazen de daha güzelini bazen de zararlı olduğunu bildiği için hiç vermez.

Bu kısa açıklamadan sonra duaların kabul şartlarına geçelim:

Evvela dua kabul çerçevesi dahilinde olacak. Sonra samimi ve günahsız bir ağızla olacaktır. Mümkünse abdestli ve helal lokma alınmak suretiyle bereketlenecektir. Mübarek mevkilerde özellikle mescit ve camilerde, mübarek zamanlarda özellikle ramazan ayı ve Kadir Gecesi, Berat Gecesi gibi mübarek gecelerde, namazlardan sonra özellikle sabah namazından sonra dua edilmesi kabule karin olması hikmet-i ilahiye ve rahmet-i ilahiyece matluptur. Bu şartlardan uzaklaşıldığı taktirde de duanın tesiri azalacaktır.

Kur'an'da geçen peygamberlerin dualarının bir kısmı şöyledir:

Peygamber Efendimiz (asm)'in Duası:

"Rabbi zidnî ilma." Ey Rabbim! Benim ilmimi artır.(Taha, 20/114)

"Rabbi fela tec'alnî fil-gavm'iz-zalimin."

Ey Rabbim! Beni o zalimler topluluğunun içinde tutma.(Mü'minun, 23/94)

Hz. Adem (a.s) ve Hz. Havva validemizin yaptığı dua:

"Rabbena, zalemna enfusena ve inlem tağfir lena ve terhamna lene kûnenne min'el-hasirîn." 

Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizleri affetmezsen ve bizlere acımazsan hüsrana uğrayanlardan oluruz.(A'raf, 7/123)

Hz. İbrahim (a.s) ve Hz. İsmail'in (a.s) Kabe'yi Yaparken Okudukları Dua:

"Rabbena tegabbel minna inneke entes-semi'ul-alim."

Ey Rabbimiz! Bizden bunu kabul et, muhakkak sen, işiten ve bilensin.(Bakara, 2/127)

Kâbe'yi Yaptıktan Sonraki Duaları:

"Rabbena vec'elna muslimeyni leke ve min zurriyyetina ummeten muslimeten leke ve erina menasikena ve tub aleyna inneke entet-tevvab'ur-rahim. Rabbena veb'as fîhim rasulen minhum yetlû aleyhim ayatike ve yuallimuhumul kitabe ve'l-hikmete ve yuzekkîhim inneke ente'l-azîz'ul-hakim."

Ey Rabbimiz! Bizi sana teslim olmuş Müslümanlar kıl ve soyumuzdan sana teslim olmuş müslüman bir ümmet ver. Bize ibadet esaslarını göster ve tövbemizi kabul et. Şüphesiz sen tövbeleri kabul eden ve esirgeyensin. Ey Rabbimiz! İçlerinden onlara bir peygamber gönder, onlara ayetlerini okusun, kitap ve hikmeti öğretsin ve onları arındırsın. Şüphesiz sen güçlü ve üstün olansın, hüküm ve hikmet sahibisin.(Bakara, 2/128-129)

Hz. İbrahim'in (a.s) Çocukları ile Mescid-i Haram'a Gidince Yaptığı Dua:

"Rabbic'al hazel-belede aminen vecnubnî ve beniyye en na'bud'el-esnam. Rabbi innehunne azlelne kesiran minen-nas. Femen tebiani feinnehu minnî ve men asâni feinneke ğafur'ur-rahim. Rabbena innî eskentu min zurriyyetî bi-vadin ğayri zî zer'in inde beytikel-muharram. Rabbena liyugîmus-salate fec'al ef'ideten minen-nasi tehvî ileyhim ver-zughum mines-semerati leallehum yeşkurûn. Rabbena inneke ta'lemu ma nuhfî vema nu'linu vema yahfa alallahi min şey'in fil-arzi vela fis-sema."

Ey Rabbim! Bu beldeyi, güvenli bir belde yap. Beni ve oğullarımı putlara kulluktan uzak tut. Ey Rabbim! Çünkü putlar, kendilerine tapan bir çok insanın sapmasına sebep oldular. Kim bana uyarsa şüphesiz ki, o benim dinimdendir. Kim de bana karşı gelirse şüphesiz ki sen, af ve merhameti bol olansın. Ey Rabbimiz! Soyundan bazılarını, muharrem ve mukaddes evinin yanındaki çorak, zıraata elverişsiz vadiye, namazı kılsınlar diye yerleştirdim. Ey Rabbim! İnsanların kalplerini onlara meylettir. Onları meyvelerle rızıklandır ki, şükretsinler. Ey Rabbimiz! Hiç kuşkusuz sen bizim gizlediğimizi de, açığa vurduğumuzu da çok iyi bilirsin. Yerde ve gökte, hiç bir şey Allah'tan gizli kalmaz.(İbrahim, 14/35-38)

Hz. İbrahim'in (a.s) Kendisi ve Soyu İçin Yaptığı Dua:

"Rabbic'alnî mugîm'es-salati ve min zurriyyetî. Rabbena ve tegabbel duaî. Rabbeneğfirlî ve li-valideyye ve lil-muminîne yevme yegûm'ul-hisab."

Ey Rabbim! Beni ve soyumdan gelen salih kimseleri, namazını dosdoğru kılanlardan eyle! Ey Rabbimiz! Duamı kabul eyle! Ey Rabbimiz! Herkesin hesaba çekileceği günde, beni, anamı, babamı, ve bütün müminleri affet!(İbrahim, 14/40-41)

Hz. Zekeriyya'nın (a.s) Yaptığı Dua:

"Rabbi heb lî min ledunke zurriyyeten tayyibeten, inneke semi'ud-dua."

Ey Rabbim! Katından bana temiz bir zürriyet ver. Şüphesiz sen duaları işitensin.(Âl-i İmran, 3/38)

Hz. Musa'nın (as) Duaları:

"Rabbi innî la emliku illa nefsî ve ahî fefruk beynena ve beynel-kavmi'l-fasikîn."

Ey Rabbim! Ben ancak kendim ve kardeşimle baş edebilirim. Bizimle fasık toplumun arasını ayır.(Maide, 5/25)

"Subhaneke tubtu ileyke ve ene evvel'ul-muminîn."

Seni tenzih ederim ey Rabbim! Tövbe edip sana yöneldim ve iman edenlerin ilkiyim ben.(A'raf, 7/143)

"Rabbiğfir lî ve liahî ve edhilna fî rahmetike ve ente erham'ur-rahimîn."

Ey Rabbim! Beni ve kardeşimi affet. Bizi rahmetine kat. Sen merhamet edenlerin en merhametlisisin.(A'raf, 7/151)

"Ente veliyyuna feğfir lena ve'rhemna ve ente hayr'ul-ğafirîn."

Ey Rabbim! Sen bizim velimizsin. Öyleyse bizi bağışla, bizi esirge, sen bağışlayanların en hayırlısısın.(A'raf, 7/155)

"Vektub lena fi hazihid-dunya ve fil-ahireti innî hudna ileyke."

Bize bu dünyada da, ahirette de iyilik yaz, şüphesiz ki biz sana yöneldik.(A'raf, 7/15)

"Alallahi tevekkelna. Rabbena la tec'elna fitneten lil-kavm'iz-zalimin ve neccina bi-rahmetike min'el-kavm'il-kafirîn."

Biz Allah'a güvendik. Ey Rabbimiz! Bizi zulme sapan bir kavim için itmihan vesilesi kılma. Ve bizi kafirler topluluğundan rahmetinle kurtar.(Yunus, 10/85-86)

Hz. İsa'nın (a.s) Rızk İçin Yaptığı Dua:

"Allahumme rabbena enzil aleyna maideten min'es-semai tekunu lena îden li-evvelina ve ahirina ve ayeten minke verzukna ve ente hayr'ur-razigîn."

Allah'ım! Ey Rabbimiz! Bize gökten sofra indir, öncemiz ve sonramız için bir bayram ve Sen'den bir belge olsun. Bizi rızıklandır, sen rızık verenlerin en hayırlısısın.(Maide, 5/114)

Hz. Şuayb'ın (a.s) Yaptığı Dua:

"Alallahi tevekkelna rabbenefteh beynena ve beyne kavmina bil-hakki ve ente hayr'ul-fatihîn."

Biz Allah'a güvendik. Ey Rabbimiz! Bizimle kavmimiz arasında sen hak ile hüküm ver. Sen hüküm verenlerin en hayırlısısın.(A'raf, 7/88-89)

Hz. Nuh'un (a.s) Yaptığı Dua:

"Rabbi innî eûzu bike en es'eleke ma leyse lî bihi ilmun ve illa teğfir lî ve terhemnî ekun min'el-hasirîn."

Ey Rabbim! Bilgim olmayan şeyi senden istemekten sana sığınırım. Ve eğer beni bağışlamazsan ve beni esirgemezsen, hüsrana uğrayanlardan oluruz.(Hud, 11/47)

Hz. Nuh'un (a.s) Kavminin İnkarı Üzerine Yaptığı Dua:

"Rabbinsurnî bima kezzebûn."

Ey Rabbim! Kavmimin beni yalanlamasına karşı bana yardım et.(Müminun, 23/26)

Tufan Sırasında Sular Yükselirken Nuh'un (a.s) Duası:

"Rabbi enzilnî munzelen mubareken ve ente hayr'ul-munzilîn."

Ey Rabbim! Beni mübarek bir yere indir. Sen indirilenlerin en hayırlısısın.(Müminun, 23/29)

Hz. Yusuf'un (a.s) Yaptığı Dualar:

"Rabbi's-sicnu ehabbu ileyye mimma yed'ûnenî ileyhi ve illa tasrif annî keydehunne esbu ileyhinne ve ekun min'el-cahilîn."

Ey Rabbimiz! Benim için zindan, bunların çağırdığı şeyden daha iyidir. Eğer tuzaklarına engel olmazsan, onlara uyar, cahillerden olurum.(Yusuf, 12/33)

"Rabbi gad ateyteni min'el-mulki ve allemtenî min te'vil'il-ahadisi fatir'es-semavati vel-arzi ente veliyyî fid'dunya vel-ahireti teveffenî muslimen ve elhignî bi's-salihîn."

Ey Rabbim! Bana mülkü sen verdin. Rüyaların yorumunu sen öğrettin. Yerin ve göklerin yaratıcısı sensin. Beni Müslüman olarak öldür ve beni salihlere kavuştur.(Yusuf, 12/101)

Hz. Eyyub'un (a.s) Hastayken Yaptığı Dua:

"Ennî messeniyez-zurru ve ente erham'ur-rahimîn."

Bu hastalık gerçekten beni sarıverdi. Sen ise merhametlilerin en merhametli olanısın.(Enbiya, 21/83)

Hz. Yunus'un (a.s) Balığın Karnındayken Yaptığı Dua:

"La ilahe illa ente subhaneke innî kuntu minez-zalimîn."

Senden başka hiçbir ilah yoktur. Seni tenzih ve tesbih ederim. Ben zalimlerden oldum.(Enbiya, 21/87)

Hz. Lut'un (a.s) Kavminin Sapıklığından Dolayı Duası:

"Rabbi neccinî ve ehlî mimma ya'lemûn."

Ey Rabbim! Beni ve ailemi kavmimin yapmakta oldukları şeyden kurtar.(Şuara, 26/169)

Hz. Süleyman'ın (a.s) Duası:

"Rabbi evzi'nî en eşkura ni'metikelletî en'amte aleyye ve alâ valideyye ve na'mele salihen terzahu ve edhilnî birahmetike fî ibadik'es-salihîn."

Ey Rabbim! Bana, ana ve babama verdiğin nimete şükretmemi ve hoşnut olacağın salih bir amelde bulunmamı bana ilham et ve beni rahmetinle salih kullarının arasına kat.(Neml, 27/19)

Hz. Meryem'in (a.s) Anasının Yaptığı Dua:

"İnnî uîzuha bike ve zurriyyeteha min'eş-şeytan'ir-racîm."

Allah'ım! Onu ve zürriyyetini kovulmuş şeytandan senin sığınmana veriyorum.(Âl-i İmran, 3/36)

Hz. Musa'nın (a.s) Mucizesi Karşısında İman Eden Sihirbazların Duası:

"Rabbena efriğ aleyna sabran ve teveffenâ muslimîn."

Ey Rabbimiz. Üstümüze sabır yağdır ve bizi müslüman olarak öldür.(A'raf, 7/126)

Peygamberlerin ve Müminlerin Yaptığı Dua:

"Rabbena la tuahiznâ in nesîna ev ahte'nâ. Rabbena vela tahmil aleynâ isran kema hameltehu alellezîne min kablina. Rabbena vela tuhammilna ma la tâgate lena bih. Va'fu annâ vağfir lena verhemna ente mevlana fensurna alal- gavm'il-kâfirîn."

Ya Rabbi! Unuttuklarımızdan veya yanıldıklarımızdan dolayı bizi sorumlu tutma. Ya Rabbi! Bize, bizdekilerden öncekilere yüklediğin gibi ağır yük yükleme. Ya Rabbi! Gücümüzün yetmeyeceği yükü bize yükleme bizi affet. Bizi bağışla. Bizi esirge. Sen bizim mevlamızsın kafirler topluluğuna karşı bize yardım et.(Bakara, 2/286)

Mümin Kulların Namazdayken Okudukları Dua:

"İhdina's-sırat'al-mustegîm. Sıratallezîne en'amte aleyhim ğayr'il-meğzûbi aleyhim veleddâllîn."

Bizi doğru yola ilet, kendilerine nimet verdiğin kimselerin yoluna; sapıkların ve gazaba uğrayanların yoluna değil.(Fatiha, 1/6-7)

İlim ve Akıl Sahiplerinin Yaptığı Dualar:

"Rabbena la tuziğ gulûbena ba'de iz hedeytenâ ve heblena min ledunke rahmeh. İnneke ente'l-vehhâb. "Rabbena inneke camiu'n-nasi liyevmin la raybe fih. İnneke la yuhlif'ul-mîad."

Ya Rabbi! Bizi doğru yola eriştirdikten sonra kalplerimizi kaydırma. Katından bize rahmet bağışla, sen çok bağışlayansın. Ey Rabbimiz! Kendisinde şüphe olmayan bir günde insanları muhakkak sen toplayacaksın. Allah veridği sözden kesinlikle geri dönmez.(Âl-i İmran, 3/8-9)

Müminlerin Allah Korkusundan Yaptıkları Dua:

"Rabbena innena amenna fağfir lena zunûbena ve ginâ azab'en-nâr."

Ey Rabbimiz! Biz iman ettik. İşlediğimiz günahları bağışla ve bizleri ateşin azabından koru.(Âl-i İmran, 3/16)

Allah'ı Anan Müminlerin Yaptığı Dualar:

"Rabbena inneke men tudhil'in-nâre fegad ehzeyte, ve ma li'z-zalimîne min ensâr."

Ey Rabbimiz! Muhakkak sen, kimi ateşe sokarsan onu cezalandırırsın. Zalimler için yardımcı yoktur.(Âl-i İmran, 3/192)

"Rabbena fağfir lenâ zunûbena ve keffir annâ seyyiâtinâ ve teveffenâ mea'l-ebrâr. Rabbena ve atinâ ma veadtenâ alâ rusulike vela tuhzinâ yevm'el-giyameh. İnneke lâ tuhlif'ul-miâd."

Ya Rabbi! Bizim günahlarımızı bağışla, kötülüklerimizi ört ve bizi de iyilik yapanlarla birlikte öldür. Ya Rabbi! Elçilerine vaad ettiklerini bize ver, kıyamet gününde bizi hor ve aşağılık kılma. Sen kesinlikle vaadinden dönmezsin.(Âl-i İmran, 3/193-194)

Tefekkür Ehli Müminlerin Duası:

"Rabbena ma halakte haza batila. Subhaneke feginâ azab'en-nâr."

Ey Rabbimiz! Sen bütün bunları boşuna yaratmadın. Seni bütün eksikliklerden tenzih ederiz. Bizleri ateşin azabından koru.(Âl-i İmran, 3/191)

Zulümden Kurtulmak İçin Mazlum Müminlerin Duası:

"Rabbena ehricna min hazihil karyetiz-zalimi ehluha vec'allena min ledunke veliyyen vec'al lena min ledunke nasîra."

Ey Rabbimiz! Halkı zalim olan bu şehirden bizi çıkar. Katından bize bir veli ve bir yardımcı gönder.(Nisa, 4/75)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet