Hayvanların ve cinlerin ruhlarını da mı Azrail aleyhisselam alıyor?

Değerli kardeşimiz,

İnsanların ve cinlerin ruhunu ya bizzat Hz. Azrail (aleyhisselâm) ya da onun yardımcıları alır.

Peygamberlere bizzat Azrail'in (aleyhisselâm) kendisi gelir ve bazen de geldiğini haber verir. Meselâ, Hz. Âdem (aleyhisselâm), Musa (aleyhisselâm) ve Efendimiz'de (sallallâhu aleyhi ve sellem) böyle olmuş, hatta sahih bir hadiste ifade edildiği üzere, huzura girip ruhunu kabzetmesi için Efendimiz'den (sallallâhu aleyhi ve sellem) izin istemiştir. (el-Heysemî, Mecmeu'z-zevâid, 9/35; İbn Sa'd, et-Tabakâtü'l-kübrâ, 2/259.)

Azrail'in (aleyhisselâm) bizzat gelmediği durumlarda ise, vefat edenin derecesine göre ruh, ya Azrail'in (aleyhisselâm) bir yardımcısı tarafından ya da bizzat kendi nezaretinde kabzedilir.

Hayvanların ruhlarının kabzı ile ilgili konuda ise alimlerin farklı görüşleri vardır.

Bazılarına göre, insan veya hayvan olsun bütün ruhları Hz. Azrail kabzeder.

Diğer bazılarına göre ise, hayvanların ruhlarını doğrudan Allah kabzeder.

Bu görüşteki alimlerin dayanağı bir hadis rivayetidir.  Özetle şöyledir “Hayvanların ecelleri onların yapacağı tesbihe bağlıdır. Tesbihleri bittiği anda ecelleri de gelmiş olur. Ve bunların ruhlarını doğrudan Allah kabzeder. Azrail’in bunların ruhlarını kabzetmek gibi bir görevi yoktur.” (bk. el-Ukayli; ed-Duafau’l-kübra, 4/321; Deylemi, 1/418)

el-Ukayli, bu hadisi hem “Duafa=zayıfler” kitabına almakla, hem de sözlü olarak da bunun zayıf olduğuna işaret etmiştir(a.g.y).

- İbn Hacer el-Heytemi, hayvanların ruhlarını da Hz. Azrail’in alacağı görüşündedir. Dayanağı ise şu iki hadis rivayetidir:

1) Hz. Azrail Peygamber efendimize hitaben şöyle demiştir:

“Ya Muhammed! Vallahi eğer ben bir sivrisineğin ruhunu kazbetmek istesem, Allah emretmediği sürece onu kabzetmeye gücüm yetmez.” (İbn Hacer el-Heytemi, el-Fetava’l-hadisiye, 1 /3; el-Fevakihu’d-Devvani,1/100 )

- Kurtubi de “Bütün hayvanların ruhlarını doğrudan Allah’ın kabzedeceği”ne dair bir hadis rivayetine yer vermiş, ardından da bunun aksini söyleyen hadislerin de var olduğunu bildirmiştir ve yukarıdaki hadisleri zikretmiştir. (bk. Kurtubi, Secde:11. ayetin tefsiri)

2) İbn Abbas’tan nakledildiğine göre, Peygamberimiz şöyle buyurmuştur: “Ben Azrail’e dedim ki: “Sen  yeryüzünün kara parçalarında ve denizlerinde yaşayan bu kadar ruhları nasıl kabzedebilirsin?” (bk.İbn Hacer el-Heytemi, a.g.y) (Buradaki delil, denizlerde yalnız hayvanların yaşamasıdır. Ayrıca “kara ve denizde olanlar” ifadesi geneldir, bütün ruh sahiplerini içine alır).

- İmam malik de “sivrisineğin ruhunu da Azrail mi alır?” sorusuna, “Onlarında nefisleri/ruhları var mı?” şeklinde bir soruyla karşılık vermiş. Onlar “evet” deyince de  İmam malik: “Onların da ruhlarını Azrail alır” diye cevap vermiş ve delil olarak da “Ölümleri anında ruhları Allah kabzeder” (Zümer, 39/42) mealindeki ayeti  zikretmiştir. (bk. Kurtubi, a.g.y)

Bu açıklamalardan anlaşılıyor ki, hayvanların ruhlarını da Hz. Azrail’in aldığına dair bilgiler, bunun aksine olan bilgilerden daha fazladır.

Bununla beraber, şayet hayvanların ruhlarını doğrudan Allah’ın aldığına dair bilgiler sağlam ise, bunun hikmeti şu olabilir:

İnsanların ruhları için Azrail’in gönderilmesi, onlar için bir şereftir. Çünkü, Azrail Allah’ın özel bir memurudur. İnsanların ruhlarını almak için ölen insanın yanına gelmesi, insanoğlunun şerefli bir varlık olduğunun işaretidir. Kâfir de olsa bütün insanlar Allah’ın mükerrem yarattığı varlıklardır. Ahsen-i takvimde yaratılmışlardır.

Bir elçiyi gönderip ruhlarını bir emanet  olarak teslim almasını sağlamak, hiç bir elçi göndermeden doğrudan onu kabzetmek arasındaki katma değer farkını görmek zor olmasa gerektir.

İlave bilgi için tıklayınız:

CİN, CİNLER...

Hayvanlar da haşir meydanına çıkacaklar mı? Onların ahiret hayatından nasipleri nasıl olacak?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet