Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) Haram mıdır?

- Bu ifade, bir malı belli bir fiyat üzerinden alma veya satma hakkını kazandıran opsiyon anlamına geliyor.

Değerli kardeşimiz,

Opsiyon, Latince bir terim olup tercih, seçim anlamına gelmektedir. Ekonomi dünyasında opsiyon sözleşmeleri herhangi bir varlığı belirli bir vadede ya da vadeye kadar belirli bir miktarda, belirli bir fiyattan alma ya da satma hakkı veren sözleşmelerdir.

Mesela; bir çiftçi tarlasındaki ürününü hasat zamanında (diyelim ki dört ay sonra) kilosunu en az ÜÇ TL'den satmak istiyor. Bugün belirli bir prim ödeme karşılığında dört ay sonra ürününü üç TL'den satım opsiyonu (tercihli satım belgesini) satın alır. Dört ay sonra piyasada o ürün üç TL'den daha düşük bir fiyat seviyesinde ise, ürününü üç TL'den satma hakkına sahip olur. Ancak eğer piyasada fiyat düzeyi daha yüksek ise, ürününü daha yüksek olan piyasa fiyatından piyasaya satar. Ve tabii ki, yaptığı bu tercihi (opsiyonu) için, daha önce ödediği primin maliyetine katlanır. Onu geri alamaz.

Açıkladığımız bu opsiyon anlaşmasıyla yapılan bir alışveriş dinen caiz değildir.

Hz. Peygamber (asm), "veresiye ile veresiyenin mübadelesini yasaklamıştır" (Suyûtî, el-Câmiu's-Sağir, 6/330. Hadis No: 9470. Hâkim'in Müstedrek'ine, Beyhâki'nin Sünen'ine atfen). Bu itibarla, mali mübadelelerde bedellerden en az birinin peşin olması, diğer bedelin de ödeme gününün tesbit edilmesi gerekir. Bedellerden her ikisinin de veresiye olması caiz olmaz. Bu hususta ulema icmâ etmiştir (görüş birliğine varmıştır).

Belirsizlik içeren işlemler ya da faizli işlem içeren alışverişler dinen caiz değildir. VOB'da da bu tür işlemlerin bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu sebeple VOB caiz değildir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet