Borcum biterse bir yıl oruç tutacağım, diyen ne yapmalıdır?

- "Borcum biterse bir yıl oruç tutacağım." diye adakta bulunan bir kimse ne yapmalıdır?
- Adak için oruç tutulan zamanlarda kaza oruçlarına niyetlenilirse, adak orucuna zarar verir mi?

Hadisteki ifade, işin fazilet tarafını açıklayan bir durumdur. Yani bir insan her ayın bazı günlerde oruç tutarsa, sanki bütün yıl oruç tutmuş gibi olur. Aslında bu ifade insanları oruç tutmaya teşvik eden bir irşat metodudur. Bununla beraber, bir hakikati de ifade etmektedir. Şöyle ki:

On iki ayın her birinde üç gün oruç tutan, yılda 36 gün oruç tutmuş olur. İyi amellerin asgarî ücretleri, yapılan işin on katıdır. Bu Kur’an ile sabittir. Bunun toplamı ise, (10x36 = 360) gün olur ki yaklaşık bir yıldır. Nitekim,

“Ramazandan sonra Şevval ayında altı gün oruç tutan bir yıl tutmuş gibi olur.” mealindeki hadiste de aynı espri söz konusudur. (30+6x10 = 360).

Adak ise, kişinin niyetine göre şekillenen ve yerine getirilmesi gereken bir ibadettir. Verilen sözün gerçekten yerine gelmesini gerektirir. Onun için, “Bir yıl oruç tutacağım.” diyen bir kimsenin -oruç tutulması caiz olmayan günler, kadınların özel hallerde bulunduğu günler ve ramazan ayı hariç (ki bunu zaten tutacaktır)- bütün bir yıl boyunca oruç tutması gerekir. Bir de bir yıl içerisinde hasta veya seferi olduğu günlerde tutmayabilir.(bk. el-Fıkhu’l-İslamî, III, 479).

Eğer bunu başarmak sizce imkânsız gibi görünüyorsa,  bu takdirde -hiç olmazsa- söylediğiniz metodu takip etmeniz, -gücümüzün üstünde, yanlış olarak- adadığınız adağınızı yerine getirmediğinizden dolayı da Allah’tan af dilemeniz, tövbe ve istiğfar etmeniz yerinde bir davranış olur...

Adak orucu tutarken, kaza orucuna niyet edilmez. Hem adak hem de kaza borcu olan kimse, ya adak niyetine ya da kaza niyetine oruç tutmalıdır.