Boşanmalarda çocukların velayeti dinen kime aittir?

- Eğer kadının ilk eşi vefat ederse, eşinden kalan çocuklara bakmak yükümlülüğü var mıdır? 

Değerli kardeşimiz,

İslam hukukuna göre, çocuğun velayeti öncelikle kadınlara verilir. Çünkü onlar erkeklerden daha şefkatli ve bu konuda daha sabırlı, daha beceriklidir. Kadınlardan ilk velayet hakkına sahip olan kuşkusuz çocuğun annesidir. Nitekim Hz. Peygamber (a.s.m) şöyle buyurmuştur:

“Babası beni boşadıktan sonra, şimdi karnımda taşıdığım, göğsümden içirdiğim ve kucağımda büyüttüğüm oğlumu benden almak istiyor.” diye şikayette bulunan bir kadına “Sen evlenmediğin sürece çocuğu almak senin hakkındır.” (Ebu Davud, Beyhakî ve hakim rivayet etmiştir, bk. el-fıkhu’l-İslamî, VII, 720)

Hanefi ve Şafiilere göre, anneden sonra, çocuğun velayetine en layık olan anneannesi, babaannesi, kız kardeşi, sonra teyzesi  gelir.

Bu sıralama fakihler arasında uzun bir zincir oluşturmakta ve farklı sıralamaya tabi tutulmaktadır. (bk. a.g.e)

Bu cümleden olarak eski eşinden kalan çocuklara, anne-babaları olmadığına göre, onların anneanneleri, babaanneleri ve teyzelerinin bakması gerekir.

Eğer, söz konusu kadın ölen eski eşinden kalan çocukların bizzat annesi ise, bu takdirde, başka bakacak kimsenin olmaması halinde çocuğa annenin bakması gerekir. Eğer çocuğun bakımını görecek başka kimseler varsa, annenin velayeti ve çocuğa bakması zorunlu olmaktan çıkar. Zaten anne, evlenmesi durumunda bu velayet önceliğini kaybeder. (bk. a.g.e)

Bir anneyle evlenecek erkeğin, onun çocuklarını kabul etme zorunluluğu yoktur. Ancak, çocuğun başka bakacak kimsesi yoksa, bu bir zorunluluk olur. Çünkü aksi takdirde çocuğun zayi olması söz konusudur. Çocuk sahibi bir erkekle evlenen kadının durumu da böyledir. Hukukî olarak evlendiği erkekin çocuklarını kabul etmek zorunda değildir. Fakat çocuklar bakıma muhtaç ise ve bakacak kimseleri de yoksa yapılacak başka şey yoktur. Ya çocuklar kabul edilecek veya evlilik gerçekleşmeyecektir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet