Kocası kaybolan kadın ne yapar?

- Kocası askere gidip dönmeyen veya herhangi bir sebeple kocası kaybolan kadın ne yapar?
- Bu konuda dört mezhebin fetvası nedir?

Değerli kardeşimiz,

Kaybolduğu hâlde sağ veya ölü olduğu konusunda bilgi alınamayan veya düşmana esir olup hakkında bilgi bulunmayan kişiye mefkud denir.

Mefkûdun sağ olarak dönmemesi hâlinde, ne kadar zaman geçtikten sonra ölümüne hükmedileceği konusunda ihtilâf vardır. Hasan b. Ziyad'a göre doğumundan itibaren 120 yıl, İmam Ebû Yusuf'a göre 100 yıl, Zahiru'r-rivâye'ye göre ise 90 yıl geçmesi durumunda mefkûdun öldüğüne hükmedilir. İmam Malik'e göre bu süre dört yıldır. Hz. Ömer (r.a)'den da böyle bir görüş nakledilmiştir.

Hanefi mezhebinde yaygın olan görüşe göre mefkûdun ölümüne hükmedilecek süre, yaşıtlarının hayattan gitmesidir. Yaşıtları öldüğü hâlde dönmemiş olan mefkûdun ölümüne hükmedilir.

Ancak tercih'e şayan olan görüş (muhtar) süre tayininin imama bırakılmasıdır.(1) Mefkûd, savaş sırasında kaybolmuşsa mücahit ve esirlerin dönüşünden itibaren bir yıl geçtikten sonra, hâkim karı ile kocanın nikâhını feshedebilir.

Artık mefkûdun vefatına hükmedildikten sonra malları vârislere intikal eder ve karısı da vefat iddeti bekler. İddeti bittikten sonra bir başkasıyla evlenebilir.

Ölümüne hükmedilen mefkûd, malları taksim edildikten ve karısı evlendikten sonra sağ olarak gelirse vârislerdeki mallarını alabilir. Fakat harcanmış olanları tazmin ettiremez ve karısını ikinci kocasından ayıramaz (el-Fetâva'l-Hindiyye, II, 300). Fakat kadın, hâkimden, ayrılma kararı almadan evlenip de sonradan eski kocası da ortaya çıkarsa, ikinci nikâh münfesih olur.(2)

Dipnotlar:

(1) bk. Serahsî, el-Mebsût, Kahire 1324-31, XI, 35-36; Kâsânî, Bedayiu's-Sanâyi, Kahire 1327-28/1910,, V, 197; el-Fetâva'l-Hindiyye, Bulak 1315, II, 300
(2) bk. Hukuk-ı Aile Kararnâmesi, mad. 128, 129; Kadri Paşa kodu, mad. 471, 481.

İlave bilgi için tıklayınız:

- MEFKÛD (Kaybolmuş, yok).

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet