Bazı kaynaklarda, Şeyhülislam Ebussuud Efendi'nin, Yunus Emre'yi küfürle suçlayıcı fetvalar verdiği, şeklinde bilgiler gördüm. Böyle bir fetva var mıdır?

Değerli kardeşimiz,

İslam Tarihi içerisinde bir kısım ehl-i tasavvufun “şatahat” denilen ve görünürde İslam dininin esaslarına ters düşen sözlerinin küfür kabul edildiği bir gerçektir. Hallac-ı Mansur bunlardan biridir. İbn Arabî de kıl payı kurtulmuştur.

Bunun sebebi şudur: Şeriat, fıkıh alimleri, şeriatın zahirî hükümlerine göre konuları değerlendirmek durumundadır. Bu sebeple, zahiren / görünürde küfür sayılan söz ve davranışlara müsamaha göstermelerini beklememek gerekir. Nitekim bir rivayete göre Hz. Ömer (ra) şöyle demiştir:

“Kim kendini töhmet altında bırakacak bir konuma soktuğu için başkası tarafından suizanna muhatap olursa, sadece kendini ayıplasın.” (Kenzu’l-Ummal, 3/804).

Bununla beraber, tarih içerisinde bu gibi olayların yaşanmasına, yanlış imaj oluşturan bir kısım kapalı sözlerin varlığı yanında, işin tevil tarafına kulak asmayan alimlerin tolerans tanımayan sertlikleri de sebebiyet vermiştir.

Yunus Emre’nin tekfir meselesine gelince:

“Bugün İstanbul’un tarihi bir caddesine ismi verilmiş bulunan Şeyhülislam Ebussuud Efendi, dönemin devlet işlerini ve sivil hayatını dinsel hükümlere (şeriata) göre şekillendirmiştir. Bu yüzden, Yunus Emre’nin şiirleri bile dine aykırı sayılmış, "Bu şiirleri okuyanların öldürülmesi gerekir." diye fetvalar verilmiştir.

"Yunus Emre’nin,

'Cennet cennet dedikleri, bir ev ile birkaç huri / İsteyene ver sen onu, bana seni gerek seni.'

diye başlayan şathiyesini okumak, idam edilmeyi göze almak demekti." bilgisine yer veren yazar, kaynak olarak da M. Ertuğrul Düzdağ’ın yayımladığı “Şeyhülislam Ebussuud Efendi Fetvaları"nı vermiştir. Siz de bu kaynağa bakabilirsiniz.

Bu fetvaları, verdiğimiz bilgiler ışığında değerlendirmek ve Yunus Emre ve Hallac-ı Mansur gibi insanları -bu tür fetvalara bakarak- tekfir etmeye yeltenmemek en zararsız ve faydalı yoldur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet