Nişandan dönüldüğü takdirde verilen hediyeler iade edilmeli midir?

Değerli kardeşimiz,

İslam hukukunda nişanlılık taraflara evlenme mecburiyeti getirmediğinden nişanlılar sebepli ya da sebepsiz, tek taraflı veya anlaşarak nişanı sona erdirebilir.

Ancak genel olarak sözden dönmenin dinen hoş karşılanmaması yanında nişanı bozmanın karşı tarafa vereceği maddî ve manevî zararın da iyice düşünülmesi ve ona göre hareket edilmesi tavsiye edilmiştir.

Nişan ne şekilde sona erdirilirse erdirilsin eğer erkek mehre mahsuben bir miktar mal veya para vermişse bunu talep edebilir. Zira mehir evlilik akdinin hukukî sonucudur; evlilik olmayınca kadın mehirden bir şey hak edemez.

Karşılıklı verilen hediyelerin ve takıların iadesine gelince:

Hanefi Mezhebine göre, nişan hediyeleri hibe sayılır. Bundan dolayı, şayet verilen hediyeler zayi olmuş veya tüketilmiş, kullanılmışsa karşı taraftan ödenmesi istenmez. Mesela, takılar kaybolmuş, kumaşlar elbise yapılmışsa bunlar ödetilmez. Ancak verilen hediyeler duruyorsa onları geri ister ve alır.

Şafilere göre nişan kimin tarafından sona erdirilirse erdirilsin hediyeler geri istenebilir.

Hanbelî mezhebine göre ise hediyeyi veren taraf nişanı bozarsa hediyeyi geri alamaz, aksi takdirde alabilir.

Malikilerin bu husustaki görüşü ise her iki tarafın mağdur olmaması bakımından daha isabetli görünmektedir. Maliki alimleri meseleye tarafların nişandan dönmeleri açısından bakıyorlar. Şöyle ki:

Nişandan erkek dönmüşse verdiği hediyelerin hiçbirini alamaz; ancak kız tarafı dönerse erkek hediyelerini geri alabilir. Hediyeler kaybolmuş veya kullanılmışsa kız tarafının tamamını ödemesi gerekir. Hak ve adalet bunu göstermektedir. (bk. İslam Fıkhı Ansiklopedisi, 9/26; Hukuk-u İslâmiye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kamusu, 2/13)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet