Şafii mezhebine göre vakit namazlarından önce ve sonra kılınan sünnetler nelerdir?

Değerli kardeşimiz,

Mükellefin farz namazlardan fazla olarak ve kesin bir emre dayanmaksızın kılması istenen namazlara nafile namaz denir. Bunlar ya farz namazların öncesinde veya sonrasında kılınan sünnetler gibi farzlara bağlı (revâtib) olurlar, ya da güneş veya ay tutulması esnasında kılınan namazlar, teravih ve istiska (yağmur duasına çıkılırken kılınan) namazı gibi farzlara bağlı olmazlar.

Farzlara bağlı nafileler, müekked olanlar ve müekked olmayanlar şeklinde iki kısma ayrılırlar. Müekked olanlar şunlardır:

Sabahın iki rek'atiık sünneti: Bunun vakti, sabah namazının vaktidir. Yani fecr-i sâdıkın doğuşundan güneşin doğuşuna kadardır. Bunu, vaktin çıkmasından veya cemaatin kaçırılmasından korkulmadığı takdirde farzdan önce kılmak sünnettir. Şayet anılan durumların vukuundan korkulursa önce farz, sonra da bu iki rek'atlık sünnetin kılınır ki, bunda da hiçbir mekruhluk yoktur. Eğer sabah namazını kılmadan güneş doğarsa, bunları kaza etmek gerekir.

Öğle ve cuma namazlarının farzlarından önce kılınan iki rek'atlık namaz da müekked sünnetlerdendir. Aynı şekilde bu iki namazın farzlarından sonra kılınan iki rek'atlık namaz da müekked sünnetlerdendir. Öğleyi kılmayan kişinin cumadan sonra iki rek'at namaz kılması sünnettir. Aksi takdirde öğle sünnetini bunun yerine kılmak, sünnet yerine geçmez.

Akşam namazının farzından sonra kılınan iki rek'atlık namaz da müekked sünnettir. Bunun birinci rek'atında Fâtiha'dan sonra Kâfirûn, ikinci rek'atındaysa yine Fâtiha'dan sonra İhlâs sûresinin okunması sünnettir. Yatsı namazının farzından sonra kılınan iki rek'atlık namaz ile vitir namazı da müekked sünnetlerdendir.

Hanefî mezhebine göre vitir namazı vaciptir.

Vitir namazının en azı bir rek'attır. Kemal derecesine varmanın en alt sınırı üç, en üst sınırı ise on bir rek'attır. En faziletlisi, bu namazın her iki rek'atında bir selâm vermektir.

Vitrin vakti, yatsı namazından hemen sonra başlar. Yatsı namazı, cem'-i takdîm şeklinde akşam namazıyla birlikte akşam vaktinde kılınsa bile, vitrin vakti yatsı namazından hemen sonra başlar. Vakti, fecr-i sâdıkın doğuşuna kadar devam eder. Bu vakte kadar kılınmadığı takdirde kazaya kalmış olur.

Müekked olmayan nafilelere gelince, bunlar on iki rek'attır. Önce saydığımız nafilelerden ayrı olarak; öğleden önce iki, öğleden sonra da iki rek'at. Bunlar ratibe olmakla birlikte müekked sünnet değildirler. Bu hususta cuma namazı da öğle namazı gibidir.

İkindi namazından önce dört, akşam namazından önce de iki rek'at. Bunların, müezzinin ezanına karşılık verdikten sonra hafif bir surette kılınmaları sünnettir. Bu hususta sevgili Peygamberimiz (sav) bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmuştur: "Her iki ezan arasında namaz vardır."1

Bu hadiste geçen iki ezan kelimesiyle ezan ve kamet kastedilmiştir. Yatsı namazından önce kılınan iki rek'atlık namaz da müekked olmayan sünnetlerdendir.2

Kaynaklar:

1. Buhârî, Ezan, 14-16; Müslim, Müsâfirîn, 304; Ebû Davud, Tetavvu', 11.
2. Zuhaylî el-Fıkhu'l-İslâmî, 2/1082.

(Büyük Şafii İlmihali Mehmet Keskin)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet