Kadir Suresi'ndeki "kadr" ne anlama gelmektedir?

Kur'an-ı Kerim'in doksan yedinci sûresi. Beş âyet; otuz kelime ve yüzyirmi harften oluşur. Fasılası "râ" harfidir. İsmini ilk âyetinde geçen "kadr" kelimesinden alan bu sûrenin Mekke'de mi, yoksa Medine'de mi indiği konusunda ihtilaf vardır.

Sûre, insanlara Kur'an'ın değeri ve önemi hakkında bilgi vermektedir. Allahü Teâlâ, el-Hicr Sûresinde "Bunu biz indirdik" buyurur. Yani Hz. Peygamber (s.a.s)'in arzusu ile değil bizim dilememiz sonucu indirilen apaçık bir kitaptır.

Kadr sözcüğü burada şu iki anlamda kullanılmış olabilir: Bunlardan biri, takdir anlamıdır. Allah bu gece takdirleri yani kaderleri uygulamak üzere meleklere emir verir. Bunu, Duhân Sûresindeki şu âyet destekliyor: "O gece katımızdan her hikmetli emir sadır olur. " Diğer anlamı ise, azamet ve şereftir. Bu husus, sûrenin "Kadir gecesi bin aydan hayırlıdır" âyetinde ifade edilmektedir. Nasıl daha hayırlı olmasın ki, Allah'ın insanlığa son mesajı bu gecede indirilmeğe başlanmıştır. Gece, değerini bu olaydan almaktadır. Ve bu geceyi anmak, insanlığa rahmet olarak Kur'an'ın inmeğe başladığı bu geceyi ihya etmek müslümanlara tavsiye edilmiştir.

Kadir gecesinin hangi gün olduğu konusunda birçok görüş ileri sürülmüştür. Ancak ümmetin büyük âlimlerinin çoğunluğunun görüşü, Ramazan ayının yirmiyedinci gecesi olduğu şeklindedir.

O gece öyle bir gecedir ki Kur'an âyetleri Hz. Muhammed (s.a.s) in kalbine inmeye başladığı gecedir.

İslâm, hiç bir zaman dış görünüşü benimseyen, şekle önem veren şekilci bir din değildir. Bin aydan daha hayırlı olan Kadir gecesini bugünkü anlaşıldığı şekilde "Bir gecelik ibadetle bütün günahlardan arınılacak" görüşü ancak muttakiler, inanmış samimi müslümanlar için geçerlidir. Ancak böyle insanların o gecedeki ibadetleri makbul olur, ve Kur'an'ın nâzil olduğu o ilk manaya erişilebilir. Kadir gecesini hatırlayıp o geceyi imanla ve sevabını umarak geçirmek İslâm'ın sağlam ve bir bütün olan terbiye metodunun bir yanını oluşturmaktadır.

Sûrenin anlamı şöyledir: "Biz o (Kur'an)'ı Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen nereden bileceksin? Kadir gecesi bin aydan hayırlıdır. Melekler ve Ruh, o gece Rablerinin izniyle (o yıl takdir edilmis olan) her iş için iner de iner. Esenliktir o, tâ tan yeri ağarıncaya kadar. "

M. Sait ŞİMŞEK