Hutbe okunurken konuşmak, yapılan duaya amin demek, salavat getirmek uygun mudur?

- Cuma hutbesinde konuşmak, bağırmak, birilerine kızmak misal müezzine; bir de yine imam hutbede dua ederken sesli yapması, cemaatin de duaya amin demesi cuma namazına bir zararı olur mu?

Değerli kardeşimiz,

Cuma hutbesinin sünnetleri şunlardır:

1. Hutbeyi ayakta okumak. Oturarak veya yaslanarak okumak caiz ise de, sünnete aykırıdır.
2. Hatibin, minbere çıktığında yüzü cemaata dönük olması.
3. Hatibin huzurunda ezan okunması.
4. Birinci hutbeye hamd ile başlamak.
5. Hutbeyi sesli okumak.
6. Şehadet getirmek ve Peygambere salâvatta bulunmak.
7. Müslümanlara dünya ve âhiretlerine faydalı nasihatta bulunmak.
8. Eûzü-besmele çekip bir âyet okumak. Okuyuş ya uzun bir âyet veya üç kısa âyet olmalıdır.
9. Hutbeyi ikiye ayırarak iki hutbe arasında bir müddet oturmak. Üç âyet okuyacak kadar oturmalıdır.
10. İkinci hutbeye de birinci hutbe gibi hamd ve salâvatla başlamak.
11. İkinci hutbede mü`minlere dua etmek.
12. Her iki hutbeyi de uzatmayarak mümkün olduğu kadar kısa kesmek. Uzun okumak mekruhtur.

Hadîs-i şerîf`te:

"Kişinin namazının uzunluğu ve hutbesinin kısalığı onun fıkhının (ilminin) alâmetidir. Öyle ise, namazı uzatıp hutbeyi kısa kesiniz. Şüphesiz ki bâzı sözler, sihir gibi kalbleri teshir eder." [Müslim, Cuma 47, (869); Ebû Dâvud, Salât 231]

buyrularak hutbenin az, öz ve beliğ olması istenmiştir. Zaten Hz. Peygamber (asm)'in okuduğu hutbelere baktığımız zaman bu özellikleri rahatça görebiliriz. Hutbe okunurken kimse ile konuşulmaz, hiç dünya kelâmı söylenmez, hattâ yakındaki birine "sus, konuşma" tarzında elle işarette bile bulunulmaz. Namazda imiş gibi susularak hatib efendi dinlenir. Resûlüllah Efendimiz (asm) bu hususta şöyle buyurmuştur:

"İmam hutbe okurken, sen (yanıbaşında konuşan) arkadaşına: 'Sus!..' desen boş laf etmiş olursun." (Buhârî, Cuma 36; Müslim, Cuma 11)

Dinlerken yüzü hatib efendiye çevirerek dinlemeli, başı sağa sola çevirip etrafına bakınıp durmamalıdır.

Hutbeyi okuyan kimse duaları açık veya gizli okuyabilir. Ancak açıktan dua ettiği zaman cemaat amin diyecekse bunu gizli yapar. Böylece cemaatin amin demesine engel olmuş olur. Çünkü hutbe okunurken insanların konuşmaları, tesbih çekmeleri, aksırıp "elhamdulillah" diyene "yerhamükallah" demeleri, selam almaları ise mekruhtur. Hutbe okunurken Peygamber Efendimize (asm) salavat getirmek ve yapılan duaya amin demek de mekruhtur.

Eğer salavat getirmek ve amin demek gerekiyorsa, bunu kalben veya ses çıkarmadan söyler.

Buna göre:

Cuma günü hatibin dikkatle dinlenmesini, "hatip minbere çıktığı andan namaz bitinceye kadar" bir bütün olarak değerlendiren Hanefiler, namazda haram olan her şeyin hutbede de haram olduğunu esas alarak; cemaatin konuşmayıp susması, selam alıp vermemesi, nafile namaz kılmaması gerektiğini, ancak hutbede dua edilirse veya Hz. Peygamber (asm)'in ismi zikredilirse gizlice salâtü selam okunabileceğini ve hatibin duasına yine gizlice kendi işitebileceği bir sesle 'âmîn' denebileceğini söylemektedirler. (Alâuddin İbn Abidin, el-Hediyyetü’l-Alâiyye, 155-156).

Bu nedenle yapılan duaya kendi işitebileceği tarzda "amin" demekte sakınca yoktur.

Ayrıca hutbeyi okuyan kimsenin cemaate ya da müezzine kızması doğru bir davranış değilse de hutbeyi ve namazı bozmaz.

İlave bilgi için tıklayınız:

- HUTBE.

- Hutbe okunurken dinlemek ve amin dememek mi gerekir? ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet