Keyfiyetsiz ne demek?

- Allah Teala'nın keyfiyetsiz olması nasıl sorusu Allah Teâlâ için sorulamaz mi demektir yani Allah'ın keyfiyeti yoktur mu demektir yoksa keyfiyeti vardır ancak insan idrakinde değildir mi demektir?
 - Yani keyfiyet mahluka ait bir özellik olmak durumunda mıdır?  Şöyle ki;
- Allah Teala ebedi ve ezeli sıfatlar ile mevsuftur. Bu da onun keyfiyeti anlamına gelmiyor mu; mesela sonsuz kudret sahibi olmak bir keyfiyet demek değil midir?
- Bunu nasıl anlamak gerekir? Geniş bir izahat yapar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

- Keyfiyet, bir şeyin nasıl olduğudur. Bir olayın keyfiyeti farklı yönlerden ele alınabilir. Örneğin, vuku bulan bir hırsızlık olayının keyfiyeti, onun nasıl meydana geldiği, gece mi gündüz mü vuku bulduğu, kaç kişi tarafından yapıldığı, saldırganlardan kaç kişinin öldürüldüğü vb. gibi işin değişik yönü sorgulanabilir ve olayın farklı detaylarının keyfiyeti sorulabilir. 

Keza, bir bahçenin keyfiyeti, onun mevcut durumunun nasıl olduğunun sorgulanması anlamına gelir. “Bu sene cevizler mi, elmalar mı daha fazla ürün vermiştir? Geçen seneki verimle karşılaştırmak mümkün mü?” gibi sorular keyfiyetin sorusudur. Ancak, ağaçların, meyvelerin verimlilik durumu, fiziksel ve kimyasal şartlar bakımından keyfiyeti -uzmanların dışında- kimseye sorulmaz.

- Bunun gibi, hakikati gösteren bir mülahaza dürbünü olarak aşağıdaki bilgileri iletişim hattına yerleştirebiliriz:

- Allah’ın varlığının keyfiyeti sorulabilir. Ve bunun cevabı Allah’ın ezeli bir varlık olduğuna dikkat çekilir.

- Bekasının keyfiyeti sorulabilir ve onun ebedi bir varlık olduğuna dikkat çekerek cevap verilebilir. Tabii ki, bunların delillerle ispat edilmesi gerekir.

- Bununla beraber, mutlak bir şekilde “Allah’ın keyfiyeti” denildiğinde, onun Zat-ı Akdesinin sureti, şeklinin ne olduğu akla gelir ve bu sorunun cevabı yoktur. 

Zira, Allah’ın zat-ı akdesi, bilinmez, Allah tarafından bildirilmemiştir ve Hz. Peygamber (asm) tarafından da açıklanmamıştır. 

- Öyle ki ayette: “Allah’ın bir benzerinin olmadığına.” (bk. Şura, 42/11) vurgu yapılarak, bu konunun irdelenmesine yol verilmemiştir.

- Hadis-i şerifte de Peygamber Efendimiz (asm), 

“Allah’ın yarattığı mahluklarını / sanatını düşünün onun zat-ı akdesini düşünmeyin. Çünkü onun kadrini hakkıyla takdir edemezsiniz.” (Ali el-Muttaki el-Hindî, Kenzu’l-Ummal, 5706)

buyurmak suretiyle onun zat-ı akdesinin keyfiyetini düşünmekten menetmiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet