Katilin babasına neden kısas yapılsın?

- Şeriatta birisinin babasını öldürdün diyelim, o da senin babanı öldürecek demek oluyor kısasa göre. Ama babanın suçu ne, oğlu öldürmüş?
- Mesela ben birisinin babasını öldürdüm, ceza olarak ben değil de babam mı ölecek, öyleyse benim babamın suçu ne oluyor?

Değerli kardeşimiz,

Kısasta, sadece katil olan cezalandırılır, başka masum akrabası veya babası asla suçlu değildir, ceza verilemez.

“Ey akıl sahipleri! Kısasta sizin için hayat vardır. Umulur ki suç işlemekten sakınırsınız.” (Bakara, 2/179)

Ayette geçen “suç işlemekten sakınırsınız” mealindeki ifadeden açıkça anlaşılacağı üzere, kısasın varlığı esasen ilk olarak suç işlemekten sakındırmak içindir. Böylece birini öldürmeyi tasarlayan kişi, onu öldürdüğü takdirde kendisinin de kısas olarak öldürüleceğini bildiği için, onu öldürmekten vazgeçerek, hem onun hayatını hem de kendi hayatını kurtarmış olacaktır. Bu nedenle kısasta esasen ilk olarak hayatı korumak ve kurtarmak vardır.

Buna rağmen, kasten bir kişiyi öldüren, kısas olarak kendisi de öldürülür, böylece hem gerçek adalet yerini bulur hem de başka cinayetlerin işlenmesine engel olur.

Şu hâlde, İslam ceza hukukunun asıl amacı suçtan ve suç işlemekten caydırmaktır.

İslam ceza hukukunda kısasla ilgili hukukî mevzuatın kaynağını Kur'an ve sünnet oluşturmaktadır.

Kur'an ve sünnette haksız yere adam öldürme büyük günah sayılarak yasaklanmıştır. Ahlakî ve uhrevî sorumluluğunun yanında (bk. Nisâ 4/93; Buhari, Diyat, 1-2) maddi-dünyevî ceza olmak üzere bu tür kasıtlı fiillerin karşılığının kısas olduğu açık ve net olarak ifade edilmiştir. (bk. Bakara 2/178-179)

Ayrıca, adam öldürmede maktulün velisine kısası isteme yetkisi verilmiştir. (bk. İsra, 17/33)

Bununla beraber, maktulün velisinin katili affetmesi halinde (bk. Bakara 2/178) veya hataen adam öldürmelerde (bk. Nisa 4/92) diyet ödeneceği ifade edilmiştir. (bk. Zeylaî, IV, 327-328)

Demek ki, kasten öldürülen kişinin varisleri, kısas olarak katilin öldürülmesini isteyebilirler. Bu durumda katilin kısas edilmesi gerekir. Ancak, varisler kısas yerine diyet isteyebileceği gibi tamamen affetme hakkına da sahiptirler.

Özetle ceza, sadece suçluya verilir. Suçlunun ailesi, akrabaları ve yakınları asla sorumlu olmazlar.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet