Görme özürlü, camiye gitmek zorunda mı?

- Hz. Peygamber âma İbn-i Ümmi Mektûm’a neden evde namaz kılmasına ruhsat vermedi?
- İbn-i Ümmi Mektûm diyor ki, evim mescide uzak ve ben gözleri görmeyen bir adamım Ey Allah’ın Elçisi! Namazı evde kılmama ruhsat bulabilir misin? Dedim. Peygamberimiz Ezanı işitiyorsan senin için ruhsat bulamıyorum dedi. (Müslim, İmam Ahmed ve Ebu Dâvûd)
- Sorum şu ki; Peygamberimiz niçin böylesine mescide evi uzak ve kusuru olan adamın ille de camiye gelmesini istedi, bunda ruhsatın yoktur dedi?
- Bu hadis cemaatle namaz kılmanın sünnet değil de farz olduğuna delalet etmez mi?
- Çünkü böylesine güçlüğü olan adamı bile Peygamberimiz cemaate çağırmıştır evde kılamazsın demiştir. Kafam karıştı. Açıklar mısınız?
- Cemaatle namazın sünnet diyenlerin tam delilleri nelerdir?

Değerli kardeşimiz,

Allah Resûlü (asm) Efendimiz, cemaatle namaz üzerinde çok durmuş, sadece cemaate gelme imkânı olmayan ve ciddi mazereti olan insanlara cemaate gelmeme ruhsatı vermiştir.

Görme özürlü olan Hz. Abdullah b. Ümmü Mektum, namazını evinde kılma ruhsatı isteyince Allah Resulü (asm) önce ruhsat vermiş, sonra geri çağırıp ezanı işitip işitmediğini sormuş, işittiğini öğrenince de ruhsatı kaldırmıştır.(1) Çünkü Abdullah âmâ olmasına rağmen tek başına mescide gidebiliyordu.

Nitekim Abdullah, cemaate devam etmiş ve sabah namazının ikinci ezanını okumuştur.(2)

Ancak gözleri yolu görmeyecek derecede rahatsız olan, karanlık, yağmur ve sel sebebiyle mescide gelemeyen İtban b. Malik gibi sahabîlere Allah Resûlü ruhsat vermiştir.(3)

Cemaatle namaz kılmanın önemini belirten hadislerden ve ilgili ayetlerden hareketle, Hanbelîler namazın cemaatle kılınmasının, erkekler için farz-ı ayın, Şâfiîler ise farz-ı kifaye olduğunu söylemişlerdir.

Hanefî ve Malikîlere göre ise, cuma namazı dışındaki farz namazları cemaatle kılmak, gücü yeten erkekler için müekked sünnettir.(4)

Bu itibarla cemaate gitmeye engel bir durum olmadıkça namazlar cemaatle kılınmaya çalışılmalıdır. Nitekim Hz. Peygamber (asm) camiye giderken atılan her adımdan dolayı kişinin bir derece yükseltilip, bir günahının silineceğini haber vermiştir.(5)

Hanefî ve Maliki fakihlerinin görüşü, zamanımızda çeşitli işlerle meşgul olmak mecburiyetinde kalan müslümanlara kolaylık sağlamaktadır.

Ancak vakti olan Müslümanların namazlarını cemaatle kılmak suretiyle bu dinî ve içtimaî görevi yerine getirmeleri gerekir. Hatta fakihlerin çoğunluğuna göre, İslam’ın şiarından sayılan cemaati tamamen terkederek camilerini kapalı, minarelerini ezansız bırakan belde halkı bu şiarı ihya etmeye zorlanır.

Kaynaklar:

1) Müslim, Mesâcid, 255; Ebu Davûd, Salât, 46; İbn Mâce, Mascid, 17.
2) Muvatta’, Salât, 14,15; Buhârî, Ezân,11.
3) Muvatta’, Salât, 86; Buhârî, Ezân, 40.
4) Mergınanî, el-Hidâye, 1/362; Kâsânî, Bedâî’, 1/155; Cezîrî, el-Mezâhibü’l-erbe‘a, 1/368-369.
5) Buhârî, Ezân, 30; Ebû Dâvûd, Salât, 49.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet