Hat sanatında vav harfinin önemi nedir? Bursa gezisinde Ulu Camii'deki hat sanatlarını incelerken, vav harfinin öneminden bahsedildi. İslamiyet'te vav harfiyle Allah arasında ne gibi bir ilişki var veya bu harfin bu kadar önemi nedir?

Değerli kardeşimiz,

Bu harf Arapça dahil eski dillerin çoğunda var olan: “Ve” anlamındaki “VAV" harfi.

Vav harfi, vahidiyet, vahdaniyeti ihtiva etmesi yönüyle Allah’ın birliğini ifade eder.

Ve; birleştirici; koordinatör; bağlayıcı; çengel; farklı elemanların birleşmesinden doğan ahenkli birliği. Ruh ve cisim. Yer ve Gök. Kadın ve erkek. Anne ve çocuk,.. gibi konulara simge olarak kullanıldığı söylenir.

Büyüklerimiz eskiden beri şöyle bir söz söylerler:

"Kur’an-ı Kerim Arabistan’da indi, Mısır’da okundu, İstanbul’da yazıldı."

Evet, Kur’an asırlarca çok farklı şekillerde yazılmış, ama bu yazıyı zirveye taşıyanlar, Türk hattatlar olmuştur. "Vav" harfi çokça rağbet görmüş hat sanatında. Yazı dilimize ise bu, ‘vav çekmek’ olarak geçmiş.

Kur'an'da geçen "Kün" (Ol) kelimesinin açık şekli, iki harf­ten ibarettir: "Kâf" ve "Nun". Aynı şekilde açıkça görünen bu âlemin de (el-âlemuş-şehâde) zahir ve bâtın olarak iki yönü vardır. Zahir yönü "Nun" harfiyle, bâtın yönü ise "Kâf" harfiyle simgelenmiştir. Bu nedenle "Kâf" har­finin ağızdaki mahreci gayb âlemine bir giriş niteliğini taşır; bu harfin mahreci insanın gayb âlemine girmesini sağlar, çünkü "Kâf" harfi, dil ile gırtlak arasından çıkan harflerin sonuncusudur. "Nun" harfi ise, dil üzerinden çıkan harflerdendir. Bu "Kün" kelimesinin gayb yönü, "Kâf ve Nun" harflerinin ortasındaki "Vav"la simgelenmiştir.

"Vav" dudak harflerindendir ve zuhurun bir simgesidir. Aynı zamanda "Vav" bir illet harfidir, sahih harf değildir, işte bunun için, oluş (tekvin) simgesel olarak ondan gel­miştir, çünkü o illet harfidir; illiyet (nedensellik) harfidir. Gene çünkü, "Vav" harfi dudak harflerindendir. Dudağın ileriye doğru uzatılmasıyla, varlığın ya da kozmosun zahir yönüne doğru nefesin çıkmasını sağlar.

Bu nedenle, vücutta canlılık ilkesinin zuhuru, açığa çıkışı ruh gereğincedir. Fiiller, hareketler ve bütün davranışlar, vücûda hayatiyet ve­ren ruh sebebiyle meydana gelir. Ruh vücutta gayb halindedir, tıpkı "Kâf" ve "Nun" arasındaki "Vav" harfinin gayb oluşu, görünmeyişi gibi; çünkü aradaki "Vav" harfi hazfolmuştur ve sükûn halindedir. Aynı şekilde "Nun" harfi de sükun halindedir. "Vav" harfi simgesel olarak perde arkasında ça­lışır; onun varlığı gaybdır, fakat hükmü ve etkisi açıktadır.

Ayrıca "Vav" harfinin yazıya katkıları da önemli bir unsurdur. Böylece o harfi iyi öğrenenler diğer harfleri daha rahat yazabilirler, anlayışı da etkili olmuş olabilir.

İşte bunlar ve bunlara benzer diğer özelliklerinden dolayı "Vav" harfi hat sanatında önemli bir yere sahiptir denilebilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet