Kadavra caiz midir?

- Tıp fakültesinde okuyan öğrencilerin veya üniversitedeki hocaların kadavra üzerinde inceleme yapması, dinen uygun mudur?

Değerli kardeşimiz,

Yaratılmışlar içinde insan en mükerrem varlıktır. Onun canlı hali saygın ve muhterem olduğu gibi, cesedi de öyledir. Bu yüzden Müslümanlarca savaşta öldülürülen gayri müslim askerlerin cesedlerine bile dokunulamaz. Onlar için bile müsle, (yani cansız bedeni kesip parçalamak, insanın kulak, burun, göz ve benzeri organlarını kesmek ve iç organlarını çıkarmak) yasaktır. Müsle (işkence), Uhud savaşı sonrası yasaklanmıştır.

- Zamanımızda eğer mümkünse, kadavra yerine plastik taklidlerini kullanmak tercih edilmelidir. Yani her olur olmaz durumda insan cesediyle oynamak doğru değildir. İnsanın dirisi gibi ölüsüne de değer verilmelidir. Çünkü bir tek insan diğer canlıların bir nevi / türü gibidir. Bir türü yok etmek büyük bir suç olduğu gibi, önemsememek de doğru değildir. Bu yüzden insan öldürmek de büyük bir günahtır.

- Teşrih (disseksiyon) bilgisi (bir cesedi kesip parçalara ayırarak incelemek), Eski Hint, Mısır ve Yunan kanalıyla İslam Alemine geçmiştir. Osmanlılarda, anatomi ve teşrih (disseksiyon) çalışmaları XIX. yüzyıl başlarında başladı. 1841'de zamanın padişahı bir ferman (hüküm) yayınlayarak insan kadavrası üzerinde çalışmaya, devlet tarafından resmi izni vermiş oldu. Osmanlı tıbbının önceleri, daha çok at kadavrası üzerinde araştırma yaptığı rivayet edilmektedir. Batıda insan kadavrası üzerinde ilk çalışmalar, XII. asırda başlamıştı.

- İslam'da "Zaruretler haramları mubah kılar = ez- zarûrât tübîhu'l- mahzûrât" kaidesi vardır ve Mecelle'de de yer almıştır. Bu yüzden, susuzluktan ölmek üzere olan bir kimse su bulamıyorsa, haram içkiden ölmeyecek kadar içebilir. Açlıktan ölecek bir kimse de, helal yiyecek bulamıyorsa, hayatını tehlikeden kurtarmak için haram bir yiyecek yiyebilir. Bu noktadan, insan hayatı için kadavra üzerinde çalışmak "zaruret" ise (burada zarureti İslam hukuk terminolojisi olarak kullanıyoruz) bu yapılabilir. Çünkü İslamiyet malı, canı, dini vb. korumaya çok önem verir.

- Ceset üzerindeki çalışmalar esnasında ya da çalışmalar bittikten sonra, insana olan saygının devamına özen gösterilmeli ve cesetler usulüne uygun olarak defnedilmelidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet