Zariyat Suresi 50 ve 51. ayetlerinde, neden kul = de ki emri yoktur?

- Zariyat Suresi 50 ve 51. ayetlerinde geçen, "Allah'a kaçın, Allah'la beraber başka bir tanrı uydurmayın." ifadelerinde, neden kul = de ki emri yoktur?

Değerli kardeşimiz,

Bilindiği üzere Kur’an’ın mucizeliğinin en önemli yönlerinden biri onun îcazı (vecizliği) dir. Bu üslupta özellikle, az bir sözle çok manalar ifade etmek yanında, ifadede bir çok kelimeyi hazf ederek (kullanmayarak) bir konuyu açıklamak hususu kendini göstermektedir. Kur’an’da bu tür ayetlerin sayısı yüzleri geçer.

İşte bu harika üslubun bir yansımasını da bu ayetlerde görüyoruz. Allah’ın kudretinin haşmetini gösteren 47-49. ayetlerden sonra, 50-51. ayetlerde “böyle sonsuz kudret sahibi bir zata karşı isyan bayrağı açılmaz, ona meydan okunmaz; insanlar için onunla barışmak, onun hoşnutluğunu kazanmak, ondan yine ona sığınmak, onun rahmet kucağına atılmaktan başka bir çarelerinin olmadığı” ifade edilmiştir. Fakat bir uyarı üslubu olan bu ayetlerde, tefennün yapılmış, farklı bir üslup benimsenmiş, önceki ayetlerde ilahî kudretin nakışları doğrudan Allah tarafından seslendirilmişken, bu son iki ayette elçinin lisanıyla çağrı yapılmıştır. Çünkü farklı üslup ve farklı çağrı, farklı hitap kaynağından gelmesi daha tesirli, daha dikkat çekici olur.

İşte bu ayetlerde, “Allah'a kaçın… Allah'la beraber başka bir tanrı uydurmayın.” çağrılarında veciz üslup kullanılmış ve “kul = De ki:” sözcüğü melhuz olarak hazf edilmiştir (varlığını çağrıştıracak bir konumda kullanılmamıştır). Ancak, kullanılmayan kelimenin “kul = De ki “ olduğunu çağrıştıran bir cümle olarak -mealen-: “ben size ondan gelen açık bir uyarıcıyım” ifadesine yer verilmiştir. (Kul takdiri için bk. Razî, İbn Aşur, ilgili ayetlerin tefsiri).

Kur’an’da baştan sona kadar, ihtiyaç duyulan her yerde “Kul” kelimesi açıktan veya zımnen vardır. Bu işin ehli tarafından kabul edilen ilmî bir kuraldır.

İlave bilgi için tıklayınız:  

- Hud suresi 2. ayette geçen "... Kuşkusuz, ben size ondan gelen bir uyarıcı ve müjdeciyim..." sözü Peygamber Efendimize mi aittir?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet